Тема лъазабиялда цере чIарал масъалаби

Тема лъазабиялда цере чIарал масъалаби:

2. БитIун предложение гIуцIиялъул бажари цебетIезаби;

3. Интонациялъул рахъалъ предложение битIун абизе ва гьеб битIун хъвазе бугеб бажари камиллъизаби (предложениялъул ава-лалда кIудияб хIарп хъвай, ахиралда тIанкI, суалияб ва ахIул иша-раби лъей);

4. Предложениялъулъ битIун рагIаби хIалтIизариялъул бажари лъугьинаби;

5. Тексталъулъ предложениял , жидеда гьоркьоб бухьенги

чIезабун, тартибалде хIалтIизариялъул бажари лъугьинаби.

Предложениялда тIад хIалтIи тIобитIула, гIицIго программаял-да бихьизабураб заманалда гуребги, тIубанго цIалул соналда жаниб. ЦIалдохъабазе гъваридаб лъай щола предложениялъулъ рагIабазда гьоркьоб бугеб бухьеналъулги предложениялъул бетIерал члена-зулги хIакъалъулъ.

Цебехун абухъе, лъабабилеб классалда цIалдохъабаз лъай – хъвай гьабула, жидеца бицунеб жоялъул мурадалъухъ ва интона-циялъухъ балагьун, рикьулел предложениязул батIи – батIиял тайпабазулгун. Нилъеда лъала, жидеца бицунеб жоялъул мурадал-де балагьун, гIадатал предложениял хабариязде, суалиязде ва тIа-лабиязде рикьулеллъи. Гьаниб цIалдохъабазда бичIчIизабизе ккола бокьараб предложение цо кинаб бугониги мурадалъе абулеблъи.

Каламалда тIад хIалтIулаго, мугIалимас бихьизабула, абулеб жоялъул мурадалъухъ балагьун, кинаб предложение хIалтIизабизе кколебали.

Интонациялде балагьун, авар мацIалда ахIул предложениял рукIине бегьула.

Хабариял, суалиял ва тIалабиял предложениял абизе бегьула парахатго, хIалхьун яги хIалуцун, рекIел батIи – батIиял хIалал загьир гьарун. РекIел къуватаб асар загьир гьабулеб предло-жениялда ахIул предложение абула ва гьелъул ахиралда ахIул ишара лъола. Гьединлъидал хабарияб яги тIалабияб предложение, рекIел къуватаб асар загьир гьабун, абуни, гьезул ахиралда тIанкI гуреб, ахIул ишара лъезе ккола, щай гурелъул интонациялъул рахъалъ гьел ахIуллъун рукIуна. Кинабха лъалхъул ишара лъезе кколеб суалияб предложениялъул ахиралда, гьеб рекIел кутакаб асаргун абуни? Пикру гьабуни, гьениб кIиго ишара лъезе кко-лаан: суалияб ва ахIул. Амма байбихьул классазул программаялъ бихьизабун гьечIо гьединал предложениязул ахиралда цадахъго кIиябго ишара лъезе, гьединлъидал цIалдохъабазда бицуна суа-лияб предложениялъул ахиралда суалияб ишара лъезе кколеблъи.
8 дарс

Тема. Предложение.

Дарсил мурад: предложениялъул бугеб аслияб гIаламат ракIалде щвезаби. Предложениял гIуцIизе ва гьел битIун хъвазе бугеб бажари цебетIезаби.

I. ГъалатIазда тIад хIалтIи гьаби.

МугIалимас лъикIал хIалтIаби абула, щай гьел лъикIал ругилан бицуна. ГIемерисез риччарал гъалатIазда тIад хIалтIи гьабула.

II. Дарсил мурад бицин.

III. Предложениялъул хаслъабазда хадуб халкквей (№ 31).

IV. РагIаби рукIине кколеб куцалда хисизарун, предложениял гIуцIи (№ 32).

- РатIаго ругел рагIабаздасан предложениял гIуцIизе ккани щиб гьабизе кколеб?

Щибаб предложение цIалдохъабаз цин гIуцIула, цинги хъвала.

V. Сураталдасан магIнаялъул рахъалъ цоцазда рухьарал предло-жениял гIуцIи (№ 35).

VI. Дарсил хIасил гьаби.

VII. Рокъобе хIалтIи (№ 34).

I. ЦIияб материал бичIчIизаби.

МугIалимас цIалдохъаби тIамула цIияб темалъул цIарги цIалдо-хъанасул суалги учебникалдаса цIализе. Дарсил мурад бицуна.

II. Жидеца бицунеб жоялъул мурадалъухъ балагьун, рикьун ру-гел батIи – батIиял предложениязда хадуб халкквей (№ 36).

III. Хабариял, суалиял ва тIалабиял предложениял ратIарахъизе ва битIун абизе ругьун гьариялъул хIалтIаби.

1. ТIалабиял предложениял абиялда хадуб халкквей (№ 37).

2. ЦIали, суалазе жавабал кьей (бицун) ва лъалхъул ишарабаз-да хадуб халкквей (№ 38).

IV. 21, 23 гьумеразда кьурал баяназда тIад хIалтIи гьаби.

V. Рокъобе хIалтIи (№ 33); хабарияб, суалияб ва тIалабияб пред-ложениязул хIакъалъулъ баянал цIализе.
I0 дарс

Тема. Хабариял, суалиял ва тIалабиял предложениял.

Дарсил мурад: хабариял, суалиял ва тIалабиял предложениял ка-ламалъулъ хIалтIизаризеги бихьизабураб текст лъугIизабизеги цIал-дохъабазе щвараб бажари цебетIезаби.

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 33).

II. Дарсил мурад бицин.

III. Лъурал суалазе жавабал кьей ва предложениялъул тайпаби рихьизари (№ 39).

IV. Текст лъугIизаби ва гьелъул анализ гьаби (№ 40).

V. Предложениял битIун абизеги лъалхъул ишараби лъезеги цIал-дохъаби ругьун гьарулел хIалтIаби. (№ № 41, 45).

VI. Рокъобе хIалтIи (№ 42).

I. Дарсил мурад бицин.

II. Сочинениялъул хIасилал.

• 
  ТIугьдузул, харил хIакъалъулъ бице.
  
• 
  Кинал хIанчIал нилъеда рихьарал? Цоги лъица ва сунца нужер кIвар буссинабураб? ТIабигIаталда щиб нужеда рагIа-раб?
  

IV. Словарияб хIалтIи.

V. Текст гIуцIи ва хъвай.
11 дарс

Тема. АхIул предложение.

Дарсил мурад: Предложениялъул интонациялъул хIакъалъулъ цIалдохъабазе щвараб лъай гъварилъизаби. АхIул предложениял битIун абиялъул бажари цебетIезаби.

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 42).

II. Дарсил мурад бицин.

АхIул предложениязда хадуб халкквей.

ЦIалдохъанасул суал цIалула. 46 хIалтIи тIубала. ХIасил гьабула ва 26 гьумералда кьураб теорияб баян цIалула.

III. Предложениял битIун абизеги гьезул ахиралда лъалхъул иша-раби лъезеги ругьун гьариялъул хIалтIаби (№ № 47, 53 (бицун). 29 гьумералда бугеб баян цIали.

IV. Текст хъвай ва гьелда релълъараб темаялда тIаса предложениял гIуцIи (№ 48)

V. Рокъобе хIалтIи (№ 56)
I2 дарс

Тема. Подлежащее.

Дарсил мурад: Каламалъулъ предложениял ратIа гьаризе бугеб бажари цебетIезаби. Подлежащеялъул хIакъалъулъ бичIчIи кьей ва предложениялъулъ гьеб батизе ругьун гьари.

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 56).

II. Дарсил мурад бицин.

III. Текст предложениязда биххи ва предложениялъул членазул разбор гьаби.

1. Хаслихълъи бачIана. ГъутIбуздасан тIанхал гъуна. ТIугьдул ракъвана. ГIалица хинаб ретIел ретIана.

Гьединабго къагIидаялъ разбор гьабула цогидал предложе-ниязулги.

2. 57 хIалтIул текст цIали, предложениязде биххи ва, кьурал тIадкъаязда рекъон, гьел предложениязул разбор гьаби, гъоркь хIучч цIарал рагIабазе суалал лъей.

3. ЦIалдохъанасул суал цIали. Гьелъие учебникалда кьураб жаваб балагьи (31 гьумер).

IV. Творческияб хIалтIи (№ 58).

V. Рокъобе хIалтIи (№ 59).

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 59).

II. Берзул диктант.

КIкIал накIкIул цIуна. Гъазица оцал рацIана. Ясалъ матIу ба-цIцIана. Васас тIил буцIана. Эбелалъ гIари буцIцIана.

III. Дарсил мурад бицин.

- Нилъеца жакъа цин лъазабила сказуемое щиб жо кколебали, цинги ругьунлъила гьеб сказуемое предложениниялъулъ балагьизе.

IV. 60 хIалтIи тIубай.

Предложениялги гIуцIун, цин подлежащеял цинги гьезул иш би-хьизабулел рагIаби ратула.

V. Сураталдаса предложениял гIуцIи (№ 61)

VI. ЦIалдохъанасул суал цIали ва 33 гьумералда кьураб Тео-рияб баяналда тIад хIалтIи.

VII. Предложениял гIуцIи (№ 62). МугIалимас цIалдохъаби тIамула тIоцебесеб 3 предложениялъулъ ругел бетIерал членазда гъоркь дандекколел хIуччал цIазе.

VIII. Дарсил хIасил.

IХ. Рокъобе хIалтIи (№ 63)

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 63).

II. ЦIалдохъанасул суал цIали. Предложениязул анализ гьаби (№ 64). 35 гьумералда бугеб теорияб баян цIали.

III. МагIнаялъул рахъалъ рекъон ккарал рагIабиги лъун, предло-жениял хъвай (№ 65).

IV. Предложениязул разбор гьаби (№ 67).

V. Дарсил хIасил гьаби.

VI. Рокъобе хIалтIи (№ 66). Творческияб хIалтIи.
I5 дарс

Тема. Предложениялъул бетIерал ва бетIерал гурел членал.

Дарсил мурад: предложениялъул бетIерал ва бетIерал гурел членазул хIакъалъулъ бичIчIи кьей. Предложениялъулъ гьезул бу-геб кIваралъулгун лъай – хъвай гьаби. Предложениялъулъ рагIа-базда гьоркьоб бухьен чIезабиялъул бажари цебетIезаби.

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 66).

Интонацияги цIунун, гIуцIарал предложениял цIали. БитIараб дополнение бати ва гьелъие суал лъе.

II. Сигналиял карточкабаздасан пайдаги босун, диктант тIобитIи: гъурущ, къурущ, Шамай, шагьи, щуго, щибаб, машина, шифер.

III. 36 гьумералда кьураб теорияб баян цIали.

1. Текст предложениязде биххи ва гьезул анализ гьаби (№ 69).

Предложениялъул разбор гьаби (№ 70).

(Гьеб хIалтIи тIубалаго, цIалдохъабазда лъала предложениялъул разбор гьабулеб тартиб: щиб гьабизе кколеб ва кинаб тарти-балда.)

IV. Предложениял тIиритIизари ва тIоцебесеб предложени-ялъул разбор гьаби (№ 7I).

V. Дарсил хIасил гьаби.

VI. Рокъобе хIалтIи (№ 68). (ТIиритIарал предложениялдасан тIиритIичел лъугьинари).

16. 
    дарс
    

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 68).

II. Предложениялъул бетIерал ва бетIерал гурел членазул хIакъа-лъулъ теориял баянал такрар гьари.

- Подлежащеялъул, сказуемоялъул ва битIараб дополнениялъул хIакъалъулъ учебникалда кьурал теориял баянал цIале. Сундалъун гьел цоцазда релълъун ругел? (Гьел бетIерал членал ккола.) Сун-дулъ гьел цоцаздаса ратIалъулел? (Подлежащеялъ предложениялда жаниб жинца иш гьабула ялъуни жиндир хIакъалъулъ бицуна, сказуемоялъ подлежащеялъ гьабулеб иш бихьизабула, битIараб дополнениялъ подлежащеялъул иш жинда тIаде ккезабула. Щибаб бетIераб членалъул жидее хасал суалалги рукIуна.)

- БетIерал гурел членазул хIакъалъулъ цIале. БетIерал гурел чле-наз сундуе баян кьолеб? Нужерго мисалалдалъун гьеб бихьизабе.

Предложениялъул разбор гьаби (№ 72).

III. Предложениялъулъ рагIабазда гьоркьоб бухьен чIезабизе ругьунлъи, рагIабазул дандраялгун практикияб къагIидаялъ лъай –хъвай гьаби (№ 73).

Гьаниб цIалдохъабазда бичIчIизе ккола предложениялъулъ рагIа-би цоцазда магIнаялъул рахъалъ рухьун рукIунеллъи ва, гьединаб бухьен гьечIони, предложение лъугьунареблъи.

Цояб рагIудаса цогиялде суал лъеялдалъун цоцазда рухьарал ра-гIаби ратIарахъизе бегьула.⁹

IV. Учебникалъул 39 гьумералда кьураб теорияб баяналда тIад хIалтIи.

V. Предложениялъулъ рагIабазда гьоркьоб бухьен чIезабизе бугеб бажари щула гьаби (№ 75).

VI. Рокъобе хIалтIи (№ 74); 39 гьумералда кьураб теорияб баян лъазаби.

дандрай ккола магIнаялъул рахъалъ цоцазда бухьараб цо ялъуни

цо чанго рагIи, гьезда гьоркьоб цо рагIи цогиялда бараб букIуна.)

I. Рокъобе кьураб хIалтIул хал гьаби (№ 74).

2. 
   Суалазул кумекалдалъун предложениял тIиритIизари (№ 76).
   

ТIубараб хIалтIул хал гьабулаго, цIалдохъабаз мугIалимасул ку-мекалдалъун предложениязул схемаби гIуцIула. Схемаялъулъ бихьи-забула предложениялъулъ рагIабазда гьоркьоб бугеб бухьен. Суал лъолеб рагIудаса гьелъие жаваблъун бачIунеб рагIуде чIор бахъула.

Предложениялъул схемаялъул мисал.

Дида цIахIилаб гIанкI бихьана.

МугIалимас бицуна цояб цоялда бараб кIиго рагIиялда рагIабазул дандрай абулин.

Гьал ккола рагIабазул дандраял. Подлежащее ва сказуемое рагIа-базул дандраяллъун рикIунаро, щай гурелъул гьез гIуцIула предло-жениялъул аслу.

II. МугIалимас учебникалдаса теорияб баян цIалула.

- Сунда абулеб рагIабазул дандрай?

III. РагIабазул дандраял гIуцIи (№ 78).

Гьаниб мугIалимас цоги нухалъ цIалдохъабазул кIвар буссинабу-ла рагIабазул дандраялъулъ цо рагIи цогиялда бараб букIиналде ва бицуна жиндаса суал лъолеб рагIи аслияб, суалалъе жаваблъун бачIунеб рагIи аслиялда бараб кколин.

IV. РагIабиги рукIкIалиде ккезарун, предложениял (текст) гIуцIи

(№ 77).

VI. Планалда рекъон, рагIабазул дандраялъул хIакъалъулъ щва-раб лъай гIаммлъизаби:

VII. Рокъобе хIалтIи (№ 79). 4I гьумералда бугеб теорияб баян лъазаби.