Башлангъч яратълъш бьолюм 1-11
Дата 05.03.2018 Размер 164.02 Kb. #61206
БАШЛАНГЪЧ - Яратълъш бьолюм 1-11
Дюнянън ярадълъшъ
Раб дюняйъ алтъ гюн (я да алтъ заман) ичинде яратъйор. Биринджи юч гюн айърмак гюнлери-дир ; икинджи юч гюн долдурмак гюнлеридир:
Айърмак гюнлери : (1) айдънлъğъ ве каранлъğъ - (2) гьокйюзю ве йерйюзю - (3) денизлер ве куру йерлери
Долдурмак гюнлери : (4) гюнеш, ай ве йълдъзлар - (5) балъклар ве кушлар - (6) хайванлар ве инсан
1:1-31
Инсанън яратълъшъ
Раб, инсанъ (Адем’и) топрактан яратъйор, она хаят солуğуну верийор.
Инсана уйгун еш булунмуйор, онун ичин онун кабурга кемиğинден она бир кадън яратъйор.
Бирликте онлара гьорев верилийор: чоğалъп бютюн дюняя баксънлар, ону корусунлар.
2:1-25
Гюнахън башлангъджъ
Шейтан, йълан бичиминде Хавва’йъ кандъръйор, ясак мейвадан йесин. О да сонра Адем’е де таттъръйор.
Раб ючюне де джеза верийор: йълан ен ланетли хайван оладжак, топракта сюрюнеджек; кадън доğуруркен чок аğръ хисседеджек; еркек де анджак чок зор топрактан екмеğини чъкараджак.
Раб, онларъ Аден бахчесинден ковуйп орая гиден йолу атешли мелеклерле капатъйор.
3:1-24
Инсанлъğън башлангъджъ
Кайин кардешини Хабил’и ьолдюрюйор
Раб она джеза верийор , бютюн хаят йерйюзюнде евсиз, барксъз гезсин. Она нишан верийор, кимсе ону вурмасън дийе.
Ламек сефте оларак ики каръ алъйор.
Адем’ин сойу Нух’а кадар
4:1 - 5:32
Нух иле туфан
Раб инсанийети йок етмейе карар верийор. Садедже Нух ве каръсъ, онун 3 оğлу ве каръларъ куртуладжак.
Нух коджаман геми япъп кенди инсанларънъ ве хер джинс хайвандан бир чифт алъйор. 40 гюн, 40 гедже яğмур яğъйор; хер джанлъ ьолюйор.
Даха сонра, Нух Раббе курбан гетирийор. Раб да йемин едийор, бир даха дюняйъ суйла йок етмесин. Нишан оларак гьоккушаğъ верийор.
6:1 - 9:29
Миллетлерин башлангъджъ
Нух’ун 3 оğлу йени инсанийетин бабаларъ олуйор: Сам, Хам ве Яфет.
Сам’ън евлатларъ бугюнкю Ирак ве Сурийе’йе йерлешийорлар. Хам’ън евлатларъ онун гюней (йужна) тарафъна (Мъсър ве Африка); Яфет’ин евлатларъ да кузей (северна) тарафъна (Ася ве Аврупа) йерлешийорлар.
Нимрут, дюнянън биринджи диктатору олуйор.
10:1-32
Бабил кулеси
Раб демишти ‘Чоğалън, бютюн дюняйъ долду-рун”, ама инсанлар хепси бир йерде яшъйорлар.
Гурурла Аллаха каршъ дуруйорлар. Гьоклере кадар узанан бир куле япмая калкъйорлар.
Раб онларън диллерини каръштъръп, инсаларъ бютюн дюняя даğътъръйор.
Нух’ун сойу Ибрахим’е кадар
11:1-26
ИБРАХИМИН ХАЙАТЪ - Яратълъш бьолюм 12-25
Илк сенелери ве чаğръсъ
Ибрахим Ур касабасънда яшъйор (бугюнкю Ирак’та, Басра’я якън).
Оранън халкъ ‘Ай Танръсъна’ ьойле пирамитлерде тапъйор. О тапънманън бир парчасъ да инсан курбанларъдър.
11:27 - 12:9
Ибрахим Ур’дан чъкъйор
Раб она буйуруйор, (1) бабасънъ (2) бютюн джинсини ве (3) касабасънъ терк едип йола чъксън. Анджак ондан сонра она нерейе гидеджеğини сьойлейеджек.
Каршълък оларак Раб ону чок фазла берекетлейип бирчок халкън бабасъ япаджак.
Ибрахим де каръсънъ Сарай, бабасънъ Терах ве кардешкъзанънъ Лут алъп Харан касабасъна йерлешийор (бугюнкю Тюркийе’де, Урфа’я якън)
12:1-9
Ибрахим Мъсър'а качъйор
Бабасъ Терах, Харан касабасънда ьолдюктен сонра Кенан топлакларъна йерлешийорлар.
Кътлък басънджа, Мъсър’а качмая карар верийорлар. Орада Ибрахим коркудан каръсъна ‘къзкардешим’ дедирттийор.
Фиравун ону каръ оларак алъйор. Раб она бу хатайъ гьостерийор ве Сарай’ъ Ибрахим’е гери верийор.
Кенан топракларъна дьонюйорлар.
12:10-20
Ибрахим ве Лут айрълъйорлар
Хем Ибрахим, хем де Лут гиттикче зенгинлешийорлар, сюрюлери бюйюйюрлар. Икисине су йетмийор.
О заман Ибрахим, бюйюк олдуğу халде, Лут’а ьон верийор , гидеджеğи тарафънъ сечсин.
Лут чок сулу олан Йордан вадисини сечийор, Содом касабасъна йерлешийор. Заманла орада сайгън бир йер елде едийор.
13:1-18
Ибрахим Лут'у куртаръйор
Крал Кедарлаомер Содом касабасъна баскън япъп, бютюн халкъ гьотюрюйор. Лут да онларън арасъндадър.
Ибрахим кенди хизметчилерле коджаман ордуйу йенип Лут’у куртаръйор.
Дьонеркен, Йерушалим касабасънън кралъ ве Аллах гьоревлиси олан Мелки-Зедек’ле каршълъйор, она малларънън онда бирини верийор.
14:1-24
Аллах Ибрахим'ле бир антлашма япъйор
Ибрахим зенгинди ама чоджуğу йокту. Раб она геджелейин бютюн йълдъзларъ гьостерип “Сенин евлатларън о кадар калабалък оладжак” дийе сьоз верийор.
Ибрахим курбан кесийор, Раб бир атеш оларак онун юстюнден гечийор.
Раб антлашма япъйор, “Бютюн бу топраклар сенин оладжак” дийе.
15:1-21
Исмаил'ин доğуму
Сенелер гечиндже Сарай сабърсъз олуйор ве коджасъна хизметчисини Хаджер верийор, ондан чоджук единсин.
Къса заман ичинде бир чоджук доğуйор. Адънъ Исмаил койуйорлар.
Сарай късканъп Хаджер’е феналък япъйор. О да чоджуğуйла качъйор. Ама Раббин мелеğи она буйуруйор дьонсюн.
16:1-16
Ибрахим'ин сюннети
13 сене сонра (Ибрахим 99 яшъндадър), Раб она икинджи дефа сьоз верийор. Кенди каръсъндан доğаджак евлат онун мирасчъсъ оладжак.
Ибрахим’е йени ад верилийор. О замана кадар ‘Аврам’ иди.
Бу антлашманън семболу оларак, Ибрахим ве бютюн еркеклер сюннет олуйор.
17:1-27
Мамре'деки мелеклер
Бир сене сонра, Ибрахиме юч киши гелийор. Ибрахим онларън мелек олдукларънъ анлайъп йере капанъйор.
“Бир сене сонра гелдиğимизде, Сарай’ън бир чоджуğу оладжак” дийе сьоз верийор.
О да гюлюйор, чюнкю артък яшланмъштъ. “Гюлдюğюн ичин чоджуğун адъ ‘Гюлер’ оладжак (Ибранидже ‘Исхак’)” дийе буйуруйорлар.
18:1-33
Содом'ун сону
Мелеклер Содом касабасъна девам едийорлар. Ону бюсбютюн йок едеджеклер.
Ибрахим бир мелекле конушуп ондан сьоз алъйор, касабада 10 доğру киши варса ону йок етмейеджек дийе.
Ьобюр ики мелек Лут ве аилесини Содом’дан чъкаръйор. Касаба гьоктен дюшен атеш ичинде йок олуйор.
19:1-38
Абимелек'ин янънда
Ибрахим икинджи дефа каръсънъ къз кардеши оларак танътъръйор. Крал Абимелек де ону каръ оларак янъна алъйор.
Раб она рюяда дуруму билдирийор , о да Сара’йъ Ибрахим’е чевирийор.
Бунун юзерине Раб Абимелек’и берекетлийор.
20:1-18
Исмаил иле Исхак
Сара Исхак’ъ доğуруйор. Чоджук ики яшънъ долдурунджа, агасъ Исмаил онунла еğленийор. Анасъ да истийор Хаджер’ле Исмаил’ин ковулсун.
Ибрахим ьондже ону истемийор, ама сонра Раб да айнъсънъ дийор. Хаджер’ле Исмаил узаклаштърълъйор.
21:1-21
Абимелек'ле антлашма
Филистин Кралъ Абимелек, Ибрахим’ле бир антлашма япъйор, торунларъна кадар бирбирлерине ийи давранджаклар дийе.
Бунунла белли олуйор, артък Ибрахим ьонемсиз бир ябанджъ деğил, бир крал кадар сайгън олмуштур.
21:22-34
Исхак'ън курбанъ
Ибрахим’ин хаятънън сонунда Раб онун иманънъ денийор: артък Исмаил гитти, Исхак тек чоджук калдъ. Раб да Ибрахим’ден ону кесмесини истийор.
Буйурулдуğу гиби 3 гюн йолджулук япъп Мория Даğъ’на гелийорлар. Орада Ибрахим там оğлуну кесеркен, Раб она енгел олуйор.
Бу итаатин аркасъндан, Раб сьоз верийор, Ибрахим’ин торунларъндан бютюн дюняя берекет геледжек (Иса Месих ичин конушуйор).
22:1-19
Сара'нън ьолюмю
Сара 127 яшънда ьолюйор. Ибрахим ону гьоммек ичин бир парча топрак алмак зорундадър, чюнкю шимдийе кадар хеп гезеджийди.
Хититлилерден чок йюксек фията бир маğара сатън алъйор, Сара’йъ орада гьомюйор.
23:1-20
Исхак иле Ребека
Артък Исхак бюйюдю, евленеджек яша гелди. Бабасъ истемийор, йерли путперест халктан гелин алсън. Онун ичин хизметчисине буйуруйор, акрабаларъндан алсън.
О да гидип Нахор касабасъна гелийор. Рабден бир нишан истийор, ьойлеликле Ребека иле каршълашъйор. О да разъ гелийор, онунла дьонсюн, Исхак’ла евленсин.
24:1.67
Ибрахим'ин ьолюмю
Ибрахим 175 яшънда ьолюйор. Каръсънън янънда гьомюлюйор.
25:1-11
ИСХАК ве ЙАКУП’ун ХАЙАТЪ - Яратълъш Бьолюм 25-36
Якуп иле Есав'ън доğуму; Есав хаккънъ сатъйор
Ребека икизлер доğуруйор: ьондже Есав, сонра Якуп. Якуп даха доğаркен агасънън топуğуну тутуйор. Онун карактери де ьойле оладжак: хеп башкаларънъ алдатърмая бакъйор.
Чоджуклар бюйюдюктен сонра, Есав ач олдуğу заман, кенди илк оğуллук хаккънъ бир чанак мерджимек ичин Якуп’а сатъйор.
25:19-34
Исхак Абимелек'ин янънда
Тъпкъ бабасъ Ибрахим’ън яптъğъ гиби, Исхак да коркудан кенди каръсъна къзкардеш дийор.
Крал Абимелек онларъ ьопюшюркен сейредийор ве Исхак’ъ азарлъйор, ялан сьойледиğи ичин. Сонра онун айрълмасънъ истийор.
Даха сонра су кайнакларъ юзерине кавга олуйор. Абимелек де Исхак’ла антлашма япъйор.
26:1-35
Исхак'ън берекети
Исхак яшлъ икен, Есав’а чаğъръп ону кутсамак истийор. Ондан гейик ети истийор. Есав кърлъкта икен, анасъ бир план куруйор , Якуп бабасънн берекетини алсън.
Исхак кендини Есав гиби япъп бабасънъ алдатъръйор. Бабасъ, Есав йерине ону кутсуйор. Есав дьонюндже кардешине каршъ кин беслийор, ону ьолдюрмек ичин фърсат коллуйор.
27:1-46
Якуп'ун качъшъ
Анасъ Есав’ън планларънъ анлайъп Якуп’у узакта яшаян дайъсъ Лаван’а гьондерийор. Якуп сефте ялнъз калъйор.
Геджелейин кърда ятаркен, Раб она гьорюнюйор. Бир мердивен юзерине мелеклер бинип инийор. Раб она сьоз верийор, ону корусун ве гери гетирсин.
Сабахлайън бир таш дикип о йере Бейтел дийор (= Аллахън еви).
28:1-22
Якуп Лаван'ън янънда
Дайъсъ Якуп’у ийи каршълъйор. Якуп карар верийор, орада калъп она хизмет етсин.
Лаван’ън ики къзъ вардъ: бюйюğю Леа, кючюğю де Рахел. Якуп, Рахел’е ашк олуйор.
Йеди сенелик хизметин каршълъğъ оларак, Лаван Якуп’а кючюк къзънъ Рахел’и вереджек.
29:1-14
Якуп Леа ве Рахел'ле евленийор
Ама йеди сене сонра Лаван, дюğюн геджесинде, Якуп’у алдатъръп она бюйюк къзънъ Леа’йъ верийор.
Рахел’и икинджи каръ оларак алабилмек ичин, Якуп йеди сене даха хизмет едийор. Сонунда онунла да евленийор.
29:15-30
Чоджуклар ичин яръш
Якуп Рахел’и даха чок севийор, ама чоджукларъ олмуйор. Леа гене дьорт тане еркек доğуруйор.
Рахел късканъп коджасъна хизметчисини верийор, ондан чоджук единсин. Ондан ики оğул доğуйор.
Леа да хизметчисини коджасъна верийор; ондан ики оğул доğуйор. Сонра ики оğул даха доğуруйор.
Ен сонунда Рахел де Йусуф’у доğуруйор.
29:31 - 30:24
Якуп зенгин олуйор
Якуп мемлекетине гери дьонмек истийор , ама Лаван’дан хайванлар истийор. Каршълък оларак йеди сене даха хизмет едеджек.
Якуп садедже бенекли хайванларъ истийор. Сонра Лаван’ла Якуп бирбирлерини алдатъръйорлар. Ама Раб изин верийор, Якуп гиттикче зенгинлешсин.
30:25-43
Лаван'дан качъйор
Якуп артък Лаван’а бошуна хизмет етмектен бъктъ ве мемлекетине дьонмейе карар верийор. Геджелейин саклъдан чъкъйор. Рахел бабасънън ев путларънъ да янъна алъйор.
Раб Лаван’ъ уяръйор, Якуп’а кьотю давранмасън. Лаван, Якуп’а йетишийор. Икиси бир антлашма япъйорлар, буну анмак ичин бир таш йъğънъ калдъръйорлар.
31:1-55
Мелекле гюрешийор
Якуп агасънън 400 аскерле яклаштъğънъ дуйуйор, коркудан она бахшиш гьондермейе бакъйор.
Бютюн малларънъ, каръларънъ ве къзанларънъ ики груба айъръйор. Герекирсе, бир танеси качъп хаятънъ куртарсън дийе. Ялнъз оларак Ябук дересинин ьоте тарафънда калъйор.
Геджелейин бир мелек онунла гюреш тутуйор. Мелек онун калча кемиğине докунуп ону топал бракъйор. Аркасъндан Якуп’ун адъ “Исраил” оларак деğиштирилийор.
32:1-32
Якуп’ла Есав’ън баръшмасъ
Бунджа сенеден сонра, Якуп’ла Есав сефте оларак гьорюшюйорлар, баръш ичинде айрълъйорлар.
Якуп сефте оларак бир топрак алъйор, сефте оларак Раббе бир курбанйери калдъръйор.
33:1-20
Шекем'де катиллик
Хив халкъндан олан Шекем, Якуп’ун къзъ Леа’йъ зорла алъп онунла ятъйор. Якуп’ун оğулларъ интикам алмая йемин едийорлар.
Леа’йъ Шекем’е каръ оларак верийорлар, ама хер еркек лазъм сюннет олсун дийе шарт кошуйорлар. Хер Хивли сюннет олуйор.
Ючюнджю гюнде, бютюн еркеклер аджъ чекеркен, Шимеон ве Леви гидип , бютюн Хивли еркеклери ьолдюрюйорлар. Артък херкес Исраиллилерден нефрет едийор.
34:1-31
Аллах Бетел'де антлашмасънъ йенилийор
Якуп Бетел касабасънда Раббе бир курбанйери япъйор. Херкес путларънъ атъйор.
Раб она йениден Исраил адънъ верийор ве Ибрахим’е вердиğи сьозюню Якуп’а да гечерли кълъйор.
35:1-15
Рахел иле Исхак'ън ьолюмю
Рахел сон оларак бир еркек чоджуğу доğуруйор, Якуп она ‘Бенямин’ адънъ койуйор. Рахел доğум япаркен ьолюйор.
Якуп’ун оğлу Рубен, бабасънън джарийесийле ятъйор.
Исхак 180 яшънда ьолюйор. Ескиден дюшман олан ики оğлу (Якуп иле Есав) ону бирликте гьомюйорлар.
35:16-29
Есав'ън сойу
Есав’ън башка адъ Едом’дур. Кенанлълардан кендине каръ алъйор.
Якуп’ун сюрюлеринден узак калъйор, Сеир балканларъна йерлешийор.
36:1-43
ЙУСУФ’УН ХАЙАТЪ - Яратълъш бьолюм 37-50
Мъсър'а сатълъйор
Якуп, Йусуф’у бютюн оğулларъндан даха фазла севип она ренкли руба верийор. Йусуф рюяда гьорюйор, насъл бютюн агаларъ онун ьонюнде еğилийорлар.
Агаларъ бирлешип ону Арап тюджарлара сатъйорлар, онлар да ону Мъсъра гьотюрюйор.
Йусуф’ун рубасънъ кана бандъръп, “Ону бир аслан йеди” дийерек бабаларънъ алдатъръйорлар.
37:1-36
Яхуда иле Тамар
Тамар, Якуп’ун оğлу Яхуда’нън гелини иди. Евлатсъз калдъğъ ичин, лазъмдъ Яхуда’нън оğлу онунла евленсин. Ама Яхуда ону вермеди.
Тамар кендини йолсуз кадън япъйор, Яхуда да онунла ятъйор. Тамар онун йюзюğюню гаранти оларак алъйор.
Тамар гебе калънджа, Яхуда зина яптъ дийе ону ьолдюрмек истийор. Ама Тамар херкесин ьонюнде йюзюğю гьостерип, бебеğин бабасънън ким олдуğуну гьостерийор.
38:1-30
Йусуф Потифар'ън евинде
Йусуф кьоле оларак Потифар’ън евинде ишлийор. О да Фиравун’ун ьонемли бир гьоревлисидир. Йусуф бютюн евинин юзерине гюдюджю олуйор.
Потифар’ън каръсъ “Бенимле ятмак истеди” дийе шер атъп Йусуф’у мапуса аттърйор.
Йусуф мапуста да башарълъ олуйор, ьобюр мапуслуларън юстюне геьоийор.
39:1-23
Йусуф мапуста
Мапуста Йусуф ики адамла каршълашъйор: бириси Фиравун’ун ички гьоревлиси, ьобюрю де онун фърънджъсъдър. Икиси де рюя гьормюш. Йусуф да рюяларъ ачъклъйор.
Бир заман сонра икиси Фиравун’ун ьонюне чаğърълъйорлар. Йусуф’ун ьонджеден билдирдиğи гиби, ички гьоревлиси аф едилип сербест калъйор, фърънджъ гене асълъйор.
40:1-23
Йусуф Фиравун'ун рюясънъ ачъклъйор
Сонра Фиравун ики рюя гьорюйор: 7 бол башак , 7 зайъф башак тарафъндан йурулуйор ве 7 бес-ли инек 7 зайъф инек тарафъндан йутулуйор.
Ички гьоревлиси акъл верийор, Фиравун да Йусуф’у чаğърттъръйор. Йусуф рюяларъ ачъклъйор: ьондже 7 сене боллук оладжак, сонра 7 сене кътлък оладжак.
Йусуф бютюн Мъсър юзерине башвезир олуйор. Евленийор, ики оğлу олуйор (Ефраим ве Манашше).
41:1-57
Йусуф'ун кардешлери биринджи дефа она гелийор
Филистин’де кътлък олуйор. Якуп оğулларънъ Мъсър’а йоллуйор, екин алсънлар.
Йусуф’ла каршълъйорлар, ама ону танъмъйорлар. Махсустан онлара серт конушуйор. Бир киши рехин оларак гери калсън, ен кючюк кардешини Бенямин’и гетирсинлер дийе буйуруйор. Ама Якуп ону бракмъйор.
42:1-38
Йусуф'ун кардешлери икинджи дефа она гелийор
Икинджи дефа Мъсър’а гидийорлар. Бу сефер Йусуф ьондже онлара чок ийи давранъйор, онларъ софрасъна давет едийор.
Дьонюште Бюнямин’ин чувалъна Йусуф’ун гюмюш кадехини йерлештирийор. Аскерлер онларън йолуну кесип торбаларънъ аръйорлар. Бенямин’и рехин алмак истийорлар, ама Яхуда онун йерини алмак истийор.
43:1 - 44:34
Йусуф кендини танътъйор
Ен сонунда Йусуф даянамайъп кендини танътъръйор.
Онлара анлатъръйор, насъл Раб ону кенди аилесинин ьоюнден Мъсър’а гьондерди, онлара бир йер хазърламак ичин. Йокса хепси ьоледжейдилер.
Йусуф онларъ давет едийор , Мъсър’а йерлешсинлер. Кардешлери дьонюп хершейи Якуп’а анлатъръйорлар.
45:1-28
Йусуф'ун ханеси Мъсър'а гелийор
Раб, Якуп’а конушуйор: ”Мъсъра гитмектен чекинме, сени орада бюйюк халк япаджам.”
70 киши Мъсър’а инийорлар. Йусуф бабасъйла каршълашъйор, аилесини Фиравун’ла танъштъръйор. Хепси Мъсър’ън Гошен бьолгесине йерлешийорлар.
Кътлък девам едийор: Мъсрлълар ьондже бютюн варлъкларънъ, сонра да кендилерини Фиравун’а сатъйорлар.
46:1 - 47:31
Якуп'ун кутсамасъ
Якуп хасталанъйор, бютюн оğулларънъ янъна чаğъръйор. Йусуф’ун ики оğулуну кутсуйор, ама кючюк олана бюйюк оланън берекетини верийор.
Сонра, ьобюр онбир оğулуну янъна алъп, херкестен чъкан джинсинин хаккънда пейгамберлик япъйор.
48:1 - 49:27
Якуп ве Йусуфун сон гюнлери
Якуп ьолюйор, онун джеседини 40 гюн мумялаштъръйорлар. Сонра, Мамре’деки маğарая конулуйор.
Йусуф кардешлерине дийор: “Сиз кьотюлюк япмак истединиз, ама Раб ону яптъ халкънъ корумак ичин.”
Йусуф 110 яшънда ьолюйор, ону да мумялаштъръп гьомюйорлар.
49:28 - 50:26
Сподели с приятели: