Мехмед Шюкрю



Дата27.10.2018
Размер0.93 Mb.
#101841


Мехмед Шюкрю

Мехмед Шюкрю доуду 1861 сенеси Тюркиенин Езрум касабасънда бир мюслюман айлесинде. Бабасъ бир дервишмиш, нинеси исе бир саар, кьор ве дилсиз кадън ьолмюш, Мехмед Шюкрю саадедже ики йашъндаикен. Онун бабасъ бир мюслюман молласъ гиби чалъшъйормуш Езрум вилаетинде /санджанда/.Онун бабасъ бираз фарклъймъш диер мюслюманлардан, там ьобюр мюслюманлар гиби деилмиш. Хер гюн хайатънда молла гиби, ве бу хизметте булунарак , о дурмадан Аллахъ аръйормуш. Дервишлик ьоретишинин излеиджиси олмуш, чюнкю дервишлик, шьоле оретийормуш, Аллахъ арайан киши ону булур.

Мехмед Шюкрю ислям теоложи курсуну битирдиктен сонра, онун бабасъ гидиьор Армения ве Месопотамияйя. Бу йолджулун заманънда, о мараларда динленийормуш. ЬОтеде бериде йолунда растлайан мюслюман кишийле, о конушуп ве илгиленийормуш насъл булабилсин Аллахлан баръш/хузур/. Бу сорунун джевабънъ булмак ичин башарамамъш. Ве о дьонмюш даха мутсуз, некадар ъзландъктан ьондже.

Айнъ заманда Мехмед Шюкрю олмуш мюслюман динии ваизджиси /проповедник/ Езрума йакън бир кьойде. Онун бабасъ ону текра бъракъп, йола чъкийор бир юнлю шейхи булмак ниетийле. Бу йолджулун сонучу да ии деилмиш, чюнкю онун саалък дуруму кьотюлешмиш.

Мехмед Шюкрю хабер алмъш бабасънъ зиарет етмек ичин. Ьолюм ьоджесинин йатанда, о анлатмъш чоджуна бютюн денемелерини , насъл була билсин Аллахлан баръш. Мехмед Шюкрю ону динлемиш, ве бютюн бу хикяйейлен джандан илгиленмиш.

Айнъ заманда тюрк аскерлери, хапъсчъ дьонмюшлер Русиядан Тюркийейе. Хапъстеикен онлар Инджиллен единмишлерди. Мехмед Шюкрю бир Инджил ьодюнч алмъштъ, ве даха сонра кендиси ичин сатън бир Инджил алмъш. О кумуш Мюждеи, чок бир бюйюйен илгийле. Ве бир кач замандан сонра, арадъъ куртулушу о булуйор.

Мехмед Шюкрю 18 йашъндаймъш, бабасънън ьолдюнде. Бабасънън ьолюмюйле онун иманъ Иса Месихе даха чок гючленмишти, чюнкю о гьормюштю бабасънън башаръсъзлънъ мюслюманлъкта.



Мехмед бир окулда ьоретменмиш ве мюслюман ьондери. О рухсаллън бир гайретли арайъджъсъймйш, ве исямън деринлини иджелийормуш. Бир гюн о кендисини ачъкча итираф етмиш иманлъ гиби, ама бу дефа Иса Месихин исминде. О бир сене гечирмиш Мюждеи инджелемекте, ве йени оретиши йаймакта. О башлъйор анлатма Иса Месих ьоретишини, мюслюманларън ьонюнде онун джума гюню ваизлеринде. Бу шей чок узун гитмемиш, чюнкю инсанлар анламъш ки о йаръ, йаръйа Иса Месих излеиджиси. Башламъшлар онун пешинден гитмейе ве ковмайа, ве ьойледже о меджбур калмъш орадан качсън ве саклансън башка бир йере. Девамлъ бир кач сене, о йашам йерини дейиштирийормуш чешит касабаларда ве кьойлерде емнийетли бир йерде олсун дие. Базъ йашамйш дааларда/планини/, ве нехир бойларънда хайатънъ корумак ичин. Ефрат нехринин йанъндаймъш, Ерзинджан ве Харпуттада. Не заман кендини емниетсиз дуйдуна, бу йерлерде билем Мехмед Шюкрю качъйор Ирана. Тифлисе гитмиш Кавказ дааларън ьотесине. Незаман Мехмед Шюкрю кендисини емнийетли йерде дуйдуктан сонра, о истемиш вафтиз олсун, чюнкю истемиш ачъкча гьостерсин иманънъ Иса Месихте.

Орада илк дефа Мехмед Шюкрю каршъладъ Иса Месих хизметчисини Ибрахим Амирганджанз, ве онунла бирликте инсан джанъ куртармак хизметинде булунийорлардъ. Ибрахим чок юнлю бир дини ваизджисиймиш Тифлисте, ве чок бюйюк дестек вермиш Мехмед Шюкрюе. Мехмед темизйюрекли бири гиби, Ибрахимин диккатини чекмиш, ве ону бюйюк бир севинчийле вафтиз етмиш.



Тифлисте илк дефа Мехмед каршъламъш исвечли/шведски/ мисйонери Нилс Хойджер. Онларън арасънда дайанъклъ бир аркадашлък башламъш. Икиси бирликте гидийормушлар ваиз етмейе Арменийайа. Бундан сонра Мехмед гитмиш бир мисйонер окулуна. О хисетмиш кендисини вазифейе чарълан бири, ве лязъм шадитлеиджи олсун Иса Месих ичин Орта Асияда. Мехмед Шюкрю пренсипли/принципен/ чалъшмасънъ йерине гетиререк Тюркистанън бу късмънда, ве шимди Китайда буна Синкиаан исмини вермишлерди.

7.12.1891. сенесинде Мехмед ве Нилс Хойджериле бирликте гитмишлер Китайда булунан Кашгар касабасъна, ве орада мисйонерлик иши йпмак ичин фърсат арамайа башламъшлар. 1892жи сененин оджак айънда онларън Кашгара ериштии заман. Саадедже бир хафтадан сонра Мехмед Шюкрюнюн танъдъкларъ, ону терк етмишлер ве о йлнъз калмъш. Бу анда Мехмед Шюкрюе Раб Иса Месихтен бир айет верилмиш, Йешая пейгамберин китабъндан 41:10 "Сен коркма, чюнкю Бен сенинле бераберим; етрафъна бакънма, чюнкю Аллахън беним; сени пекищиреджеим; евет, сана йардъм едеджеим; евет, адалетимин саа елиле сана дестек оладжайъм."

Ики фъкара чоджуаа Мехмед иш верийор. Бир кач замандан сонра чоджуклардан бири кабул едийор Исайъ кенди Куртаръджъсъ гиби ве Кутсал Рухиле вафтиз олуйор. Чоджун исми ЬОмер. Кенди заманъндан даха чоуну диер инсанлардан айръ гечирийормуш. Даха сонра бир Исвече/Шведски/ мисйонер топлулу организасйон йапъйор евлер ачълсън фъкара кишилер ичин, йоксун калмъш чоджуклар ичин хайатън ен хаджетли шейлеринден. Окуллар ачмъшлар, хастанелер, басъмевлери/печатници/. Мехмед бир харика ьорнекмиш, йани бир инсан кендини вермиш Инджили ваиз етмейе. Орта Асйанън бу късъмларъда биринди ваизджи киши Мехмедмиш. Генеликле пазара чъкъп, орада ваиз едийормуш Мюждеи.

О башлъйор терджюме етмейе Инджили Маттадан, Маркос, Лука ве Йуханна. Бунларъ 1898жи сенесинде йайънламак едилмишлер. Кашгар касабасъндан бир адам Мирза Абдул Керим она йардъм едийормуш.

Бир кач замандан сонра Гюней Русйанън векил темсилджиси/представител/ ве Инглиз Кутсал Китап Фондациянън юйеси/член/ доктор Морисон Кашгар касабасънъ зийарет етмиш. Орада бир Исвече мисйасъ/Шведска мисиа/ буларак шйша калмъш ве айнъ заманда севинчли калмъш. Бирликте чалъшмайа башламъшлар. Мемед Шюкрю йолджула ве Инджил сатмайа башламъш. Доктор Морисън чок ийи бир рапор/рапорт/ верийор Мехмедин хизмети ичин. О Мехмед Шюкрю ичин шьойле йазмъш, ки о бир харика, гайретли, севгийле долу олан киши ве Танрънън хизметинде булунан бир акъллъ ишчи. 1893 джю сенесинде Нилс Хойджер онун ичин шьойле йазъйор, ки онун чок сък дурумларъ вармъш мисйонер ишини бъракмак ичин, ама хер заман о иманийле калъйормуш. Свен Хедин онунла танъшъйор ве онун ичин йазъйор ки, о йалнъзлъ севен бир адам. Гюндюз заманъ о чалъшийормуш едебиат ишинин /литературна работа/ юзеринде, ахшам заманъ о кеман/е/ чалъйормуш. Мехмед Шюкрю девамлъ 10 сененин ичинде, девам етмиш йазмайа ве ваиз етмейе. Бунлар ище мейвелер врен сенелермеш.

Мехмед 1897нджи сенесинде айрълъйор Кашгар касабасъндан, ве текрар орайа дьонмек нийетийле. Еер нейсе о сонунда Булгаристана ермиш. Бурада о девам етмиш Инджили терджюме етмейе уйгур дилинде. Исвечели дилбилгини /шведският езиковед/ ве мисйонер Ракет чалъшъйор ара бери онунла Пловдивте. Орада илк дефа басълъйор Инджил уйгур дилинде оларак. 1914дюнджю сенесинде Инджил артък йайълмайа хазърмъш. Чок аз сюре, Инджили басмадан ьондже Мехмед Шюкрю шьойле демиш, ки Аллаха каршъ мемнун каладжак, еер О ону бъракърса йашасън о ана кадар Инджили сонуна кадар терджюме едебилсин дие.

"О заман сьойлейеджем: Раб шимди сенин хизметчин бъраксън хизметини баръшийле.

Чок сенелер ичинде о хафталък дергиси /седмично списание/ йайънламъш тюркче конушан кишилир ичин. Айнъ заманда Булгаристанда хизметте булунан бир алманйалъ мисионер онунла бирликте чалъшмъш. "Герчеин шахидлери" рухсал мектупларъндан бирчок миктар /количества/ йайънламъшлар.

Мехмед Шюкрюнюн чабаламаларъ /усилия/ мейвасъз деилмиш. Чок инсан ислямдан дьонмюш Иса Месихе ве ону излемишлер. Мехмед Шюкрюнюн исми хер заман хатърланаджактър доу Туркистанън мисионер тарихинде.



Библиография

1. Samuel Zwemer's "Heirs of the Prophets", p. 128,

2. “The Moslem World”, Vol. XXXI; 217-226. Vol. XVII; 375t~.

3. Samuel Franne's Ostturkestansamling, The National Archives, Stockholm

4. Hultwall: Mission and Revolution in Central Asia

5. J. E. Lundahl: Pa obanade stigar.



6. Ann-Charlotte Fritzon: Passion for det omojliga.

  1. http://host.bip.net/margaretahook



Мехмед Шюкрю



Сподели с приятели:




©obuch.info 2024
отнасят до администрацията

    Начална страница