VI классалъул цIалдохъабазул лъаялдехун ва бажариялдехун ругел аслиял тIалабал

цогидал мацIаздаса рачIарал рагIаби, цIиял ва басралъарал рагIаби, фразеологиял сверелал;

морфологияб къагIидаялда рагIи лъугьинабизе;

цолъул ва гIемерлъул формаялда предметиял цIарал паде­жазде сверизаризе;

гIадатаб ва жубараб прилагательное лъугьинабизе;

иргадул рикIкIеналгун предметиял цIарал рекъон ккезаризе;

причастиял ва деепричастиял лъугьинаризе;

рагIул гIуцIиялъул разбор гьабизе.

предметияб цIаралъул суффиксал битIун хъвазе;

журарал предметиял цIарал битIун хъвазе;

батIи-батIиял каламалъул бутIабаздаса лъугьарал прилагательноял битIун хъвазе;

рикIкIен ва цIарубакIал битIун хъвазе.

Пунктуациялъул рахъалъан:

причастиял ва деепричастиял сверелазулъ лъалхъул ишараби лъезе.

гIемерлъул формаялда цIарубакIазул падежиял ахирал би­тIун цIализе.

жубараб план гIуцIизе;

батIи-батIиял темабазда тIасан хабарияб тайпаялъул текст дурусго ва къокъго бицине;

темаялъул аслияб пикруги хIисабалде босун, сочинениялъе материал данде гьабизе ва гьеб тартибалде ккезабизе;

цо сундул бугониги цебе суратги чIезабун, хабар гIуцIизе; бахIс ккараб темаялда тIасан макъала хъвазе.

VII КЛАСС (68 сагIат)
Такрар гьаби (4 сагIат)

МОРФОЛОГИЯ ВА ОРФОГРАФИЯ

Глагол (22 сагIат)

1. Глаголалъул мурадияб форма (инфинитив), гьеб лъугьунеб куц. «Гьабизе» – кумекалъул глагол.

Журарал глаголал ва гьезул битIунхъвай.

Араб, гьанже ва бачIунеб заманалъул составиял глаголал.

Глаголалъул такрарлъиялъул форма.

ГIинзул глагол.

Глаголалъул наклонениял: хабарияб, тIалабияб, суалияб, шартIияб ва гьел лъугьунеб куц. Гьезул буголъиялъулги гьечIолъиялъулги формаби.

ТIалабиял наклонениялъул гьари магIнаялъул ва гьесизариялъул формаби.

ШартIияб наклонениялъул анищалъул форма. Глаголазул битIунхъвай.

2. Глаголалъул мурадияб форма жидерго каламалъулъ битIун хIалтIизабизе ругьун гьари.

Составиял глаголал лъугьинаризе, гьел каламалъулъ хIалтIизаризе ва текстазулъа ратIа рахъизе цIалдохъаби ругьун гьари.

Цо наклонениялъул бакIалда цоги наклонениялъул глагол лъезе ругьун гьари.

ТIалабияб, хабарияб, шартIияб ва суалияб наклонениялъул 6атIи-батIиял формаби каламалъулъ хIалтIиризе ругьун гьари.
Наречие (7 сагIат)

1. Наречие. ГIаммаб магIна, морфологиял гIаламатал ва синтаксисияб роль.

Наречиялъул разрядал. Наречиялъул суффиксал.

Жинсияб гIаламат цIунарал наречиял.

Предметиял цIаразул цо-цо падежияб форма наречиязде свери.

Наречиязул битIунхъвай.

2. Текстазулъ наречиял ратун, гьезул разряд бицине лъай. Кинаб букIаниги ишалъе наречиялдалъун характеристика кьезе лъай.

Жиндирго каламалъулъ тартиб ккезабиялъе ругел наречиял хIалтIизаризе лъай (тIоцебе, кIиабизе гIадал).

Жиндирго каламалъулъ синонимиял наречиял хIалтIизаризе ругьун гьари.
КУМЕКАЛЪУЛАЛ КАЛАМАЛЪУЛ БУТIАБИ (6 сагIат)

Союз (3 сагIат)

1. Союз. Синтаксисияб роль. СокIкIиналъул ва нахъри­лълъиналъул союзал. СокIкIиналъул союзазул группаби. Союзазул битIунхъвай.

2. МагIна дандекколел союзал хIалтIизаризе лъай. Сою­зал­ги гъорлъе ккезарун, предложениял ургъизе лъай.

Текстазулъ союзал рати ва, магIнаялдеги балагьун, характеристика кьезе лъай.

1. Частицаби. МагIнаялде ва кIваралде балагьун, частицабазул группаби. Частицабазул битIунхъвай.

2. МагIнаялъухъ балагьун, частицаби хIалтIизаризе лъай. Частицабигун предложениял берцинго цIализе лъай.
ХадурегIел (3 сагIат)

1. ХадурегIел. ХадурегIелаллъун хIалтIизарулел наречиял. ХадурегIелаз жидедаго цадахъ цо хасал падежал тIалаб гьари.

2. Падежалгун хадурегIел хIалтIизабизе ругьун гьари.
Междометие (3 сагIат)

1. Междометие. Каламалъулъ гьелъул магIна ва кIвар. Междо­метиязул битIунхъвай ва лъалхъул ишараби.

2. Междометиял ругел предложениял берцинго цIализе лъай. Междометиялги гъорлъе ккезарун, предложениял гIуцIизе лъай.

ТАКРАР ГЬАБИ (5 сагIат)
Калам цебетIезаби (18 сагIат)

Учителас кьурал художествениял асарал яги гьезул кескал пасихIго цIали.

Живго жиндаго чIун, гьитIинаб хабарияб асаралъул гIадатаб ва жубараб план гIуцIизе бажари.

Хабарияб текст къокъго, гIатIидго бицине ругьун гьари.

Текст магIна бугел бутIабазде биххизе ругьун гьари.

МагIна бугел бутIабазда цIар лъей.

Сочинениялъе материал бакIаризе, гьеб тартибалде ккезабизе ва план гIуцIизе лъай.

Литературиял героязул, гIагараб росдал, цIалдохъабазул жидерго захIматалъул, гьез обществоялъе гьабулеб пайдаяб хIалтIул ва гь.ц. хIакъалъулъ сочинение хъвай.

Общественниябгун политикияб темаялда тIасан сочинение хъвай.

Хабариял текстазда тIасан изложение хъвай.

Доверенность, телеграмма хъвазе ругьун гьари.
VII классалъул цIалдохъабазул лъаялдехун
ва бажариялдехун ругел аслиял тIалабал

Щалдохъабазда лъазе ккола:

VII классалда лъазарурал жалго жидедаго чIарал ва кумекалъулал каламалъул бутIаби баян гьаризе;

глаголалъул батIи-батIиял формаби лъугьинаризе.

байбихьул классазда ва V, VI, VII классазда лъазабураб мацIалъул материалалда данде кколел орфограммаби баян гьаризе;

глаголал битIун хъвазе;

союзал, хадурегIел ва частицаби битIун хъвазе.

междометиязда хадуб запятая яги ахIул ишара лъезе.

глаголал, наречиял (аскIоб, цебе, гъорлъ ва гь. ц.) ва частицаби, авар литературияб мацIалъул орфоэпия цIунун, цIализе.

гIадамасул сипат-сураталъулги хIалтIул иналъулги описа­ниялъул элементал ругеб хабариб тексталъул гIатIидгоги къокъгоги изложение хъвазе;

гIадамасул хIалтIул иналъул сурат цебечIезабун, хъвазе; бихьизабураб сюжеталда рекъон, харбал хъвазе;

жалго цIал­дохъабазул гIумруялда хурхарал, жидерго пикру бицина­лъу­лал сочинениял хъвазе.

1. РагIабазул дандрай. РагIабазул дандраялъул гIуцIи ва кIвар. РагIабазул сокIкIиналъулаб бухьен; нахъбилълъиналъу-лаб бухьен ва гьелъул тайпаби: рекъонккей, управление, примыкание (лъай-хъвай гьаби).

2. РагIабазул дандраязулъ цогиялда жиб бараб рагIи битIун хIалтIизабизе лъай.

Предложениялда жанир рагIабазул дандраял ратизе ва гьезда гьоркьоб грамматикияб бухьен чIезабизе ругьун гьари.

1. Предложение ва гьелъул гIуцIи. Подлежащеялъулгун ва битIараб дополнениялъулгун сказуемоялъул бухьен (лъай-хъвай гьаби). Предложениязулъ рагIабазул тартиб. Логикияб (маг!наялъулаб) ударение. Предложениязул тайпаби.

2. РагIабазул дандраяздасан предложениял гIуцIизе лъай. Логикияб ударениялде ва рагIабазул тартибалде балагьун, предложениялъулъ бищунго кIвар бугеб рагIи батIа гьабизе бажари.

МагIнаялде ва абиялде балагьун, тексталда жанир предло­жениязул тайпаби ратIа гьаризе лъай.

Цо тайпаялъул предложение цогидаб тайпаялъул предло­жениялде хисизабизе бугеб бажари камиллъизаби.
Предложениялъул бетIерал членал (7 сагIат)

Подлежащее. Подлежащеелъун батIи-батIиял каламалъул бутIаби ккей. Подлежащеялъул падежиял формаби.

Сказуемое. ГIадатаб сказуемое. Составияб сказуемое: цIару­лаб составияб сказуемое, глаголияб составияб сказуемое.

Подлежащеялдаги сказуемоялдаги гьоркьоб тире.

БитIараб дополнение. БитIараб дополнениелъун кколел каламалъул бутIаби. Аслияб падежалда бугеб подлежащеялдаги битIараб дополнениялдаги гьоркьоб батIалъи.

БатIи-батIиял каламалъул бутIабазда бугеб подлежащеегун предложение гIуцIизе лъай.

ЦIарулал ва глаголиял составиял сказуемоялги гьоркьоре ккезарун, предложениял гIуцIизе лъай.

БитIараб дополнениегун предложениял гIуцIизе лъай.

1. Хъвалсараб дополнение. Хъвалсараб дополнениелъун кколел каламалъул бутIаби.

Определение. Определениелъун кколел каламалъул бутIаби. Рекъон ккарабги ва рекъон ккечIебги определение ва гьелда хурхун рукIунел гъалатIал. Цадахълъел. Цадахълъелазулъ лъалхъул ишараби.

ХIал. МагIнаялде балагьун, хIалазул тайпаби: заманлъун, бакIлъун, ишалъул куцлъун, гIилла-мурадлъун кколел хIалал.

2. БатIи-батIиял падежазул формабазда хъвалсарал допол­нениялги ккезарун, предложениял ургъизе ругьун гьари.

Рекъон ккаралги рекъон ккечIелги определениял жиндирго каламалъулъ хIалтIизаризе лъай.

БатIи-батIиял рагIаби цадахълъелаллъунги ккезарун, предло­жениял гIуцIизе ва гьезулъ лъалхъул ишараби лъезе лъай.
ТIиритIарал ва тIиритIичIел предложениял
(такрар гьаби) (1 сагIат)

1. ТIиритIарал ва тIиритIичIел предложениял.

2. Кьурал предложениязда тIаде бетIерал гурел членалги журан, гьел тIиритIизаризе ругьун гьари. ТIиритIарал предложениязда жанир бетIерал членал ратизе бажари.

ГIуцIиялъул рахъалъ гIадатаб предложениялъул тайпаби
(4 сагIат)

1. БетIерал членал баянаб предложение. Подлежащее баян­лъичIеб предложение, подлежащее гьечIеб предложение, битIа­раб дополнение гьечIеб предложение, цIарлъовул предложение.

2. Церехун рехсарал предложениязул тайпаби жидерго каламалъулъ хIалтIизаризе бажари.
ТIубараб ва тIубачIеб предложение (2 сагIат)

1. ТIубарал ва тIубачIел предложениял.

2. ТIубарал ва тIубачIел предложениял цоцаздаса ратIарахъизе ва гьел жидерго каламалъулъ хIалтIизаризе лъимал ругьун гьари.

Предложениялъул тайпа цоял членал (4 сагIат)

1. Союзалгунги союзал гьечIогоги тайпа цоял членал такрар гьари.

Тайпа цоял членазулъ лъалхъул ишараби. Тайпа цоял членалгун цадахъ гIамлъул рагIаби ва гьезулъ лъалхъул ишараби.

2. Тайпа цоял членаздаса рагIи такрарлъи батIа бахъизе лъай. Тайпа цоял членалгун цадахъ гIамлъул рагIаби ругеб предложение, интонацияги цIунун, пасихIго цIализе ругьун гьари.

Тайпа цоял членалги гьоркьоре ккезарун, предложениял гIуцIизе лъай.

Тайпа цоял членазе данде кколел гIамлъул рагIаби рищун росизе лъай.

Тайпа цоял членалгун предложениязулъ лъалхъул ишараби битIун лъезе лъай.
ХитIабгун, гьоркьор ккарал рагIабигун, У ва ГУРО рагIабигун ва междометиялгун предложениял (4 сагIат)

1. ХитIаб (такрар гьаби). ТIибитIараб хитIаб. ХитIабалда цадахъ лъалхъул ишараби.

Гьоркьор ккарал рагIаби, предложениял ва гьезулъ лъалхъул ишараби.

У ва гуро рагIабигун ва междометиялгун предложениял ва гьезулъ лъалхъул ишараби.

2. ХитIабги гьоркьор ккарал рагIабиги ругел предложениял, интонация цIунун, цIализе ва лъалхъул ишараби битIун лъезе ругьун гьари.

Каламалъулъ хитIабги гьоркьор ккарал рагIабиги хIалтIизаризе лъай.

ТIиритIичIелги тIиритIаралги хитIабал гьоркьоре ккезарун, гьитIинабго хабар гIуцIизе лъай.
РатIалъизарурал членалгун предложениял (5 сагIат)

1. РатIалъизарурал членазул хIакъалъулъ бичIчIи кьей.

РатIалъизарурал определениял ва цадахълъелал.

РатIалъизарурал хIалал. ХIалал дурус гьаризе хIалтIизарулел рагIаби ва рагIабазул дандраял.

РатIалъизарурал членазда цадахъ хасал рагIаби.

РатIалъизарурал членазулъ лъалхъул ишараби.

2. РатIалъизарурал членалгун предложениял каламалъулъ хIал­тIизаризе ва гьел букIине кколеб интонациягун цIализе лъай.

РатIалъизарурал членал лъалхъул ишарабаздалъун тIезаризе лъай.

Художествияб текст пасихIго цIали.

Кьураб темаялда тIасан хабар гIуцIизе (бицунги хъванги).

Жиндирго автобиография бицине лъай (абунги хъванги).

Хабариял текстазул изложение хIисабалда хIасил дурусго ва къокъго бицине (абунги хъванги).

Культуриял ва тарихиял бакIазул сурат цебечIезабулел текстазда тIасан изложение хъвай.

Газеталде макъалаби, данделъиялъул протокол хъвазе ругьун гьари.

Пурусалдаса авар мацIалде батIи-батIиял стилазул текстал руссинаризе лъай (бицунги хъванги).

Моралиябгин этикияб темаялъул, ВатIан бокьиялъул тема­базда тIасан, жиндирго пикру загьир гьабун, сочинение хъвай.

Кьураб темаялда тIасан хабарияб тайпаялъул сочинение. Жинцаго цIалараб литературияб асаралъе къимат кьезе (бицунги хъванги).

рагIабазул дандраязул, батIи-батIиял тайпабазул гIадатал предложениязул, ратIалъизарурал членалгун предложениязул синтаксисияб разбор гьабизе;

рагIабазда гьоркьоб бугеб бухьен баян гьабизе;

цо составалъул, кIиго составалъул ва лъабго составалъул, тайпа цоял ва ратIалъизарурал членал, хитIабал ва гьоркьор ккарал рагIаби ругел гIадатал предложениял гIуцIизе.

VIII классалда малъарал пунктограммаби ратун, гьенир лъалхъул ишараби лъезе;

тайпа цоял членал, хитIаб, гьоркьор ккарал рагIаби ва междометиял, ратIалъизарурал членал ругел предложениязулъ лъалхъул ишараби лъезе;

кколеб бакIалда подлежащеялдаги сказуемоялдаги гьор­кьоб тире лъезе.

культуриял ва тарихиял бакIазул сурат цебечIезабулел текстазда тIасан изложение хъвазе;

художествиял текстал пасихIго цIализе;

жиндирго автобиография бицине (абунги хъванги);

газеталъе макъалаби, данделъиялъул протокол хъвазе;

захIматалъул темаялда ва гь.ц. тIасан творческиял сочине­ниял хъвазе.

1. Журарал сокIкIарал предложениязул хIакъалъулъ гIаммаб баян.

Цолъизарул, дандеккунгутIиялъул, гьоркьоса рахъиялъул союзалгун журарал сокIкIарал предложениял.

Журарал сокIкIарал предложениязулъ лъалхъул ишараби.

2. ГIадаталги жураралги предложениял ратIа гьаризе бажари. ГIадатал предложениял журараллъун лъугьинаризе бажари. Журарал сокIкIарал предложениязул бутIабазулъ сокIкIиналъул союзал хIалтIизаризе ругьун гьари.

Журарал сокIкIарал предложениял букIине кколеб инто­нациялдалъун цIализе ругьун гьари.

1. Жубараб нахъбилълъараб предложениялъул хIакъалъулъ гIаммаб баян.

БетIераб ва тIаджубараб предложение.

Нахърилълъиналъул союзрагIабигун бугеб жубараб нахъбилълъараб предложение.

2. Нахърилълъиналъул союзрагIабигун бугеб жубараб нахъбилълъараб предложениязул бутIабазулъ магIнаялъулъ рекъон кколел союзрагIаби хIалтIизаризе ругьун гьари.

Нахърилълъиналъул союзрагIабигун ругел журарал нахърилълъарал предложениял жиндирго каламалъулъ хIалтIизаризе лъай.

1. ТIаджурарал предложениязул аслиял тайпаби ва гьезул сказуемоелъун кколел формаби:

Подлежащеелъун тIаджубараб предложение.

БитIараб дополнениелъун тIаджубараб предложение.

Хъвалсараб дополнениелъун тIаджубараб предложение.

Определениелъун тIаджубараб предложение.

Цо чанго тIаджубарабгун бугеб жубараб нахъбилълъараб предложение. Гьелъул гIуцIи ва лъалхъул ишараби.

ХIаллъун тIаджурарал предложениял.

Ишалъул куцлъун тIаджубараб предложение.

БакIлъун тIаджубараб предложение.

Заманлъун тIаджубараб предложение.

ГIилла-мурадлъун тIаджубараб предложение.

ШартIияб тIаджубараб предложение.

Уступительнияб тIаджубараб предложение.

Нахърилълъиналъул союзрагIаби гьечIого жубараб нахъби­лълъараб предложениялъулъ лъалхъул ишараби.

2. БетIерабги тIаджубарабги предложение, интонацияги цIунун, пасихIго цIализе ругьун гьари.

Нахърилълъиналъул союзрагIаби гьечIого, журарал нахъри­лълъарал предложениял жидерго каламалъулъ хIалтIи­заризе, гьел гIуцIизе ва гьезулъ лъалхъул ишараби лъезе цIалдохъаби ругьун гьари.
Союзал гьечIел журарал предложениял (7 сагIат)

1. Союзал гьечIел журарал предложениязулъ ругел бутIа­базул цоцаздехун бугеб гьоркьоблъи. Союзал гьечIел журарал предложениязулъ лъалхъул ишараби.

2. Союзал гьечIел журарал предложениял, интонацияги цIунун, цIализе ругьун гьари.

МагIнаялъулъ рекъон кколел союзал ялъуни союзрагIабиги лъун, союзал гьечIел журарал предложенияздаса журарал сокIкIарал ва нахърилълъарал предложениял лъугьинаризе бажари.

1. БитIараб каламгун предложениял ва гьенир лъалхъул ишараби. БитIараб каламалда ва авторасул рагIабазда гьоркьоб бугеб бухьен.

Хъвалсараб каламгун предложение. БитIараб калам хъвалсаралдалъун хиси.

Диалог. Цитатал ва гьенир лъалхъул ишараби.

2. БитIараб каламгун предложениял гIуцIизе бажари.

Кколеб интонациягун, битIараб каламгун предложениял цIализе ругьун гьари.

БитIараб калам хъвалсаралде сверизабизе ругьун гьари.
МацIалъул хIакъалъулъ гIаммал баянал (3 сагIат)

Бухьеналъул алат хIисабалда мацI. ЦебетIолеб лъугьа-бахъин хIисабалда мацI. Аваразул литературияб мацI ва гьелъул диалектал.

Каламалъул стилалъул, темаялъул, аслияб пикруялъул, тексталъул хIакъалъулъ щварал баянал тартибалде рачин.

Героязул ишазул, хасият-гIамалалъул хIакъалъулъ биценги гъорлъе ккезабун, хабариял текстазул тIасабищараб изложение хъвай. Моралиябгун этикияб, общественниябгун политикияб темаялда хурхараб сочинение хъвай.

РухIияб бечелъиялда, общественниябгун политикияб темаялда хурхараб доклад ялъуни реферат хъвай.

Живго жиндаго чIун, цIалараб асаралъул героясе характеристика кьезе лъай (бицунги хъванги).

Кинофильмалъул, тIехьалъул хIакъалъулъ рецензия хъвазе лъай.

БатIи-батIияб темаялда хъварал макъалабазул къокъаб хIасил хIадури.
IX классалъул цIалдохъабазул лъаялдехун ва бажариялдехун ругел аслиял тIалабал

ЦIалдохъабазда лъазе ккола:

журарал предложениязул синтаксисияб разбор гьабизе;

битIараб калам хъвалсаралде сверизабизе.

жубараб сокIкIараб предложениялъул бутIабазда гьоркьоб

запятая лъезе;

жубараб предложениялъул бетIераб ва тIаджубараб бутIа­ялда гьоркьоб кколелъуб запятая лъезе.

союз гьечIеб жубараб предложениялъулъ хIажатал лъалхъул ишараби лъезе;

IX классалда лъазарурал пунктограммаби ратизе ва лъалхъул ишарабазе баян кьезе.

цо чIараб темаялъул хIакъалъулъ кIудияб асаралъул

тIасарищарал бакIал рицине;

2-3 асаралда тIасан доклад хIадур гьабизе;

гьитIинаб ялъуни кIудияб макъалаялда тIасан конспект ялъуни тезисал хIадуризе;

жалго жидедаго чIун, тIасабищараб темаялда тIасан публицистияб стилалъул сочинение хъвазе;

гIарза ва автобиография хъвазе;

МацIалъул ва магIнаялъул рахъалъан сочинение камиллъи­забизе.

кIалзул калам литературияб норма цIунараб ва диалектаздаса бацIцIадаб букIинабизе.