1. Нешличила пикруми

Г1ямрура харждарира.

Г1ямру аргъес дигули,

Г1урра гьанк1 агарлира.

Убях1ли уббургулра.

«Ц1акьтани» ц1акь агарти

Бибгух1и, х1якрилзулра.

Х1яйранра рирахъулра,

Ях1-ламусла бе1тани

Харира рирахъулра.

Калаб или рулгулра.

Адамдеш ц1идик1алли,

Шаддиэсгу г1ямрура…

Дунъя пешкешбирути,

Ванали х1еръибсилис

Дай урк1и бедлугути,

Идбаглисван дулгути,

Майали к1ат1дик1ули,

Х1ялал г1ямру дурк1ути,

Урк1ила х1ял иргъути,

Аргъала лералцадх1и

Дигили парчдик1ути,

Лямц1х1ейк1ар наб зубарти,

Х1ушаван наб улкх1елкан

Заблис г1ергъи зурх1ябти…

Цабех1 х1ербирух1ели,

Ну тяп имиалаван,

Рузира х1ерумсули.

Цабех1 хъямбашух1ели,

Варъа бурчул мирхъиван,

Рузира ну х1ясратли.

Каласлира ну ч1янк1ли,

Дард агара: ях1-х1яя

Дих1ирану умули.

Диркьаличир паргъатли,

Варачай агурбиван

Даим дях1 дарсдиралри,

Адамлис Адам х1ейри.
Дубрир хъябхъя дирули,

Диркьанир кьар игули,

Бархибх1ели аргъливан

Бархьагардеш биралри,

Адамлис Адам х1ейри.

Г1ямрула къант1дешличила
Урх1ла дях1 дамкьурли чедаибх1ели,

Урк1и кьакьабулхъан: «Се биубара?

Гьанагарси балагь чебак1ибара?

Урк1илизиб дяхъи ц1ибхъбулхъулира?»

Дирути датурли, музадулхъена,

Ил х1ушала мякьлав левалцадх1ели,

Тилади сабину, ах1ервирена…

Уруздиэс чевкъни, вайбиубх1ели,

Ягъари, г1ямрула къант1дешличила

Ил миц1ирли левай, пикридулхъена …

Урх1ла дец1 иргъутира,

Иргъутала г1ердаэс

Бажардибиркутира.

Урх1лис г1ях1 булгутира,

Урх1лис г1ях1 биубх1ели,

Кьакьали улхутира.

Г1ях1ил х1ербираллири.

Х1ялал г1ямру дурк1ути

Талих1ли бургаллири.

Хъулкнас – «хъулкни» иралри,

Г1ялам кьац1ли балхути

Гъубзнас – гъубзни бик1алри …

Х1яли кьяйда биц1ули,

Ват1а усни дуцибти

Вацниван ц1ерхьбик1ули.

Чус вахъ х1яжатси адам

Ванзалиувра ургу.
Чус х1яжатли ах1енси

Дях1ла гьалав виалра,

Чех1еили, лайик1у.

Пуланси виаллира,

Чус г1яг1ниси адамлис

Дигарцад ламус биру.

Дулек1ла узилисра

Душмайсван ламарт биру.
Язихъ сай
Язихъ сай, шишимта ватх1ейусира,

Адамла дец1 аргъес вирх1ейрусира,

Инсантачи вирхес урухк1усира,

Игьдибарли урк1и бигахъубсира.

«Дерхъабла» тяништи бахъбаибсира,

Гужли машгьуриэс къайгъназивсира,

Бузерила майа х1ебушкубсира.

Дигай зубариван деткахъибсира.

Гьарх1ейзур хьулана вамсахъурсира.

Сунела душмайзибра

Г1ях1сицун шали баргес

Умц1ар, кьиддавиалра.

Сунна гьалмагълизибра

Бат1еси шали баргес

Умц1ар, г1ях1лад вашалра.

Чинар къавгъа диалра,

Маслиг1ятик1ес вашар,

Т1ерхьа-хунк1 чейгаллира.

Сунна гъамти биалра,

Цаличи ца кусбарес

Гьуц1ик1ар гьар мурталра.

Г1ямрулизир дахъ-дахъал

Х1егъ чеэс чевкъулигу,

Илдачила лех1кахъес

Ахъри х1ебургулрагу…
Х1ярамсили х1ялалси

Х1егъсилизи халиру,

Хъулкили вилг1х1елг1уси

Мех1едахъ кьяйда чейу.

Лебил чучил цугбурцу,

Гъай-мез дахъ дигутани

Урх1 питнакарти биру.

Вирг1явиргили, вирцу.

Вайгъубзнани г1ях1баркьра

Рушбат кьяйда чебиу.

Мурт агарбиэс вара?

Алжайзиб кьяйда г1ялам

Мурт х1еркабиэс вара?

Бек1 буч1есаибх1ели,

Дашира лех1дилзех1е

Дурх1нала вич1ирличи.

Чарх зимбулхъахъух1ели,

Дашира, лех1дилзех1е,

Ц1уэрла агурбачи.

Х1ялагардарибх1ели,

Дашира, лех1дилзех1е

Урунжла макьамтачи.

Дархни шакдикибх1ели,

Дашира, лех1дилзех1е

Урк1урбала тимхъличи.

Г1ямру нушаб гибх1ели,

Дашира, лех1дилзех1е

Дунъяла бузниличи.

Чесагабик1ух1ели,

Дашира, лех1дилзех1е

Г1ямрула т1алабличи!

Ах1ебулхъан берх1ира -

Дугилис гьуни бедес

Гьалакбик1ар барх1ира.

Чарх1едулхъан къургъира -

Замана баибх1ели,

Аркьян хъярхъли илдира.

Пишх1едирхъур вавнира –

Чула заманаличир

Пулук1кайрар к1ап1рира.

Дилкьх1едилкьан ризкьира –

Кьаниадли, беткайхъур

Баракатла лиг1матра.

Ц1акь ах1ейхъур чилалра –

Ил дуц1лис г1елах1евхъес,

Игъбар саб, виаллира.

Манзил т1ашаэс х1ейрар

Адамли, се вик1алра.

Лебси кьиматлабарес

Талих1 саб виаллира.

Саби или гьанбирки

Лебил дунъяла г1ялам,

Вег1ебш, хат1арикира:

Урх1ла хъучиб бугули,

Ц1ерхьбик1уси унцгъунти

Чумилра чебаайчи.

Булга или гьанбирки

Лебил жамиг1ятлира,

Вег1ебш, хат1арикира:

Лига халабилзули,

Гъямбашул лакьайгъунти

Чумилра чебаайчи.

Марх1ебиру, - рик1ира, -

Инсантани цалилра».

Вег1ебш, хат1арикира:

Марли лебси хъулгбарес

Вякълякъиван буч1ути

Чумилра чебаайчи.

Гушх1ели кьац1дашути,

Ч1янк1си лига багьандан

Цали ца кадуршути

Вег1агарти хурачи

Вари х1у мешумаркуд,

Адам виубли г1ергъи.
Духълуми къирдирути

Милкъяла къур батурли,

Жибх1нас кадушиб мучи

Дирар чякна дилг1ули.

Тахьли г1ямру дурк1ули,

Чякначи мешумайруд,

Адам виубли г1ергъи.
Миц1ирагра хъямлизир

Сар или х1ердирути,

«Алавтира нугъунти

Саби или х1яжурти»,

Х1уни х1у уввилт1ули,

Х1ечил х1у баришмайруд,

Адам виубли г1ергъи.
Ибх1еливан набчила
Вайси гъай аргъибх1ели

Г1ях1си адамличила,

Ц1ибхъбик1ар дила урк1и,

Ибх1еливан набчила.

Чеасли шадиубси,

Чарх кьакьабулхъан дила

Барибсиван наб вайси.

Дардани хумартала.

Г1ях1 девли бушиндиру

«Рамчани» бахъ багьтала.

Излуми зяг1иптала.

Г1ях1 девли ванадиру

Урк1урби бярг1ибтала.

Умутуни карц1тала.

Г1ях1 девли умудиру

«Х1егъ пикруми» кьястала.

Хьулани ц1уръабала.

Г1ях1 девли шаладиру

Х1улби шявдиубтала.

Кьасани ц1акь камтала.

Г1ях1 девли жагадиру

Г1ямру г1ях1 бирутала.

Г1ях1деш барес балути,

Устали чугурличиб

Гиван г1ямру диршанти!

Баркалла мас-хазнала ну кепх1ерарнилисра.

Х1ехарати хьулани талапх1едарнилисра.

Г1ямрула гъундурачи г1урра х1еръахънилисра.

Лебси кьиматлабирес бурсириахънилисра.

Пишбирхъуси х1урхъла михик1 вававан,

Дигили биц1ибси хам урк1и дила

Жагьли лебалригу, ну х1янриасра…

Г1улухъа хьуланас мардеш дих1улрив?

Г1ямрула бурямлис, бек1ла гъез кьяйда,

Мук1урх1якьяс или хъя барилирив?

Ц1ибхъбик1ар дила урк1и,

Набзи алт1ух1еливан

Балагь бихуси урги.

Диц1ур чархла бирк1анти,

Набзир жургъдик1утиван

Бех1 бугати урганти.

- Жявли шявдирар, - бик1ар, -

Урх1 гьанни дисул х1улби.

- Шявдиъни гьалаб саби,

Калнилиличир «сукъурли».
- Жявли т1ашбилзан, - бик1ар, -

Урх1личи изул урк1и.

- Т1ашбизни гьалаб сабгу,

Калниличиб «кьут1али».

Рургъес чевкъаллира г1ямру багьандан,

Шараб-шинна к1ант1ра урх1личил бут1а, -

Г1ерругьи даим неш, - баркат башарну».

Х1ялагаррарадра анц1кьила дук1ли,

Сабурла к1ант1личил бут1аларии, -

Г1еввугьи дудешра, - цунх1ерулхъадну».

Ну къарцинх1елира, урх1лис г1ях1 барес.

Набван г1ебх1ебугьив бег1ти урх1лара,

Сен г1ях1ла мерличиб вай бузар вара?

Ургубала къакъбуни,

Гьачам гьат1и х1яйранни

Х1еръахъес ках1евлули?

Санбала берх1е гурдни,

Х1ушачи даим карц1си

Цайси гьункья риасли?

Ч1янк1 вац1урбала г1ярми,

Къаркъа буэс, мурч-бархли

Някъбазиб агарх1ели?

Хъинжурбачибси жайран,

Агарагу къел-х1ерзи,

Урухк1улрив, байтарман?

Лерил дуг1ла миц1ираг,

Г1яяркьяна, марлира,

Х1ела урк1и лебара?

Дайдугила замана.

Жибх1ни дуцес дашути

Житна урк1аибара?

Паргъатдеш буунара?

Цундешли кьац1буцили,

Шишимбик1ули вара?

Мурили усалъуси,

Халал талих1ла вег1 сай

Ара-сагъли улх1уси.

Х1ед илцадра ц1умбик1ес?

Кьисмат гьарх1ебизурлив,

Ламарт бариб х1ебиэс?

Тяништи сарив гьат1и?

Адамла ах1и, х1ела

Дец1 лебсив, бура гьари?

Неш-чат1нала ч1яръала?

Дургъбани урк1аибти

Жибх1нала вич1иръала?

Нуша гьанна х1ерцуси

Мер сецад цуннил, х1еръа.

Даруличибх1и пукьа

Шаддеш бирарал, бура…

Даим дец1мабик1уда.

Х1ед се г1яг1ниси лебал,

Урузмак1удну, бура.

Анкъурбира дурх1нира

Пяшт1х1ейид или бирхес,

Тиладигу, батаба…

Дурх1ни халадаили

Сецад милкъи дихалра,

Дурх1нас диъх1едиули.

Саб даим кьут1бик1ули,

Галгала камлиурти

Милкъяг1иб къяйц1бик1ули.

Ях1 саб ч1умабирули,

Дузбачил абзбикили,

Сабемц1урли, умц1ули.

Вац1а саб зайбулхъули,

Миллион дамрукьяли

Каибтиван макьамти.

.

- Ма, бужен дигарцада,

Белкъабину баркатли.

Белкъабину г1ямрули.

Дях1ила пуслачир шалми улкули,

Дяг1ли гьалакси дуц1 саб х1ярх1бирули,

Азир берх1иличи х1яйранбиубли.

Лагьначи – секьяйда шадли дуч1улил!

Дурх1нала х1язличи х1ясратриубли,

Талих1чер нешличи – севан х1улк1улил!

Дигулра гьар Сагал дус бак1ибх1ели,

Улкнира даршули х1еркадирули,

Нешани дурх1начи х1улра бурк1ули.

Лех1ли, г1янц1ли саби янила анхъра.

Г1ерг1иси гьигьличил бахъх1и бургъули,

Бяхъиб нартаниван, сар галгубира.

Вавнадирхъудрану х1еблизир г1урра.

Мук1урх1ебик1урну балагьла гьалаб

Г1ямрула бурямли кьямауртира.

Дях1и, дуг1би агарли,

Дирг1ядиргибти вавни

Гьардак1иб ванзаличи.

Пишдяхъиб дахъ разили,

Х1улк1утиван лямц1духъун

Раб-рабдик1ули к1уври.

Гунзри кайц1иб атх1ебли.

Хапли дергъван к1ухбухъун

Хъярхъти дуг1бачил яни.

Бахун ванза миъбани,

Г1ур шахли ва сирисли

Бярг1яхъиб ил зям-зямли.

Анк1и-мях1ярла хъуми,

Сулдурумти аахъур

Гъинч1дизурти к1инч1уби…

Бирни х1ергъибсив х1уни?

Сен кьяркьли х1ебла вавни,

Кьар дебк1ахъири хапли?

Цабех1 адамтазибра…

Сен мер хъумурту вара

Аргъли яра адамта?

Рирус нуни чекасес

Т1абиг1ятла уюнти -

Чекасес къиянти сар

Инсантала чябхъинти.

Забла вяшлацун саб т1ама иргъуси.

Рях1матла чях1лизиб, ванза балхуси,

Бузерила аги саби гьайбатси.

Дузахъулри хъуми, ц1едешла унхъри.

Баркаллалра лебу бихнилис баркат,

Дахъалу х1ед Инсай дуч1ул саринти?

Х1екь биркалли ах1и узес х1ейрусив?

Дила бузерили дунъя жагьбирни,

Г1яру даимдирни – ил х1ебаибсив?

Бук1унна х1улбазиб рурх1уси лямц1ра,

Вавни луц1ух1ели, хъяшала х1инц1ра

Алк1ули лералли, ташмишик1усив?

Узнилизиб инсай бургалри игъбар,

Кьясдешра гъаргъдешра машгьурдешличи

Камх1ейиши вара адамти-ургар?

Пишдирхъулрав г1урра, дубурла вавни?

Х1уша кьяйда нура х1улбук1риличил

Х1ерризурсиригу иш дунъяличи.

Абулхъул Берх1илис саламрик1ули,

Дила ардякьунну жагьдеш дахъ хъярхъли,

Х1уша т1емдик1ена, уктемти вавни.

Ванза жагабарес атх1еб алк1ути,

Пишбяхъра калесну, х1уша лералли,

Г1яламла х1улбазиб х1илнабиркьули…

Инсайс т1абиг1ятли кьадарбарибси.

Дард аги, марлира, къант1ти диалра,

Г1ямру х1ушаниван дерк1ес риасри…

Унрани чердяхъиб имц1а кьялуби.

Дигахъира х1уван анхъчи ретаэс

Дергъ диганталара алэсли мякьи…

Шинни бахун ванза, г1явабарили.

Дигахъира дигьес дарманна някъли

Ванзала дяхъурби х1янсах1евдесли.

Малх1ямси х1ерлиуб анхъчила галга.

Агь, ц1акь дигахъира вавнабяхъяхъес

Ц1уръабиубтала х1яйран пишбяхъра.

Урк1ец1ила бег1тасра,

Урк1и бахъ х1ярамтасра

Цаван ванабик1уси,

Г1ях1си лебри х1у, Берх1и…
Атх1ебличи карц1тасра,

Дунъя бергес гъаргътасра

Цаван шалабик1уси

Г1ях1си лебри, Бац, х1ура.

Ламусла бег1тачилра

Цаван малх1ямли рирес

Ну сен х1ерирулрара?…

Базахъа, гьари, ванза:

Хъябш дунъя сагъбируси

Сабрину х1у дяхънуша.

Гьава умубиахъа,

Ванзурбала дяхъурби

Х1уни х1янра дуцахъа.

Сагали чедак1ахъа,

Даргаибти къатани,

Вари, миц1ирдиахъа.

Шараб-шинни диц1ахъа,

Деръубти диркьурбира

Вава-кьарли дертахъа.

К1инч1биван жагьбиахъа,

Гъаргъдешли буцибтира

Аргъван рях1ятбиахъа.

Х1ечи г1яшикьбиахъа,

Х1уван г1ях1деш бихули,

Бузес бурсибиахъа.

Х1уни паргъатдиахъа,

Хъямчибала хиялти,

Тяп х1егъван, к1ундац1ахъа.

Г1ямру даимдиахъа,

Х1уни ванзала къатван

Г1ялам разибиахъа.

Паргъатси, лех1кахъибси,

Тях1удеш т1инт1бируси.

Сипат барсбиахъубси,

Зубартала шалали

Закла дях1 шаддарибси.

Жан гъапулдиахъубси,

Бузерира къайгънира

Манзиллис т1ашаибси.

Муэти аахъурси,

Душмандешра дигайра

Гьигьлис гьарахъдарибси.

Г1янц1дарес ц1акь агарси,

Уркьули бугул кьик1лис

Х1у бак1ни х1ергъахъибси.

Г1яярличи дикуси,

Чедиргъути дагънази

Лех1деш къябиахъуси.

Сих1рули гьигьбик1уси.

Русх1ерусуси дила

Анц1кьила дард агарси.

Х1ечи, дила ургуба.

Ну рарсриаслира, х1у

Лебалри гьалабгъуна.

Вавни наб гьадурцулри,

Жявх1ейчибад тянишси

Гьава савгъатбирулри.

Сипат пешкешбирулри.

Шиниша кьалтинкадли

Карц1ли ну рашахъулри.

Г1ясили сари зубри,

Къукъу-рямкьла к1ухличил

Дурхьули лямц1ла гъуци.

Тахьли сар жаниварти,

Лямц1ли кахдарибтиван

Лех1ли сари арцанти.

Дашалри балагьуни,

Заблизибадван чумра

Адам берцес бииши.

Жагасира лебригу,

Гьала г1ебшнила савли,

Зурх1ябтани баршибси,

Масхуртас заб дируси.
Х1урхъачибад бургъуси,

Кьиблаличиб баршибси,

Дуклуми кунк ц1уэри

Маслиг1ятбик1ахъуси.

Нурван шала улкуси,

Дускаунти дирихьми

Хапли чедиргъахъуси.

Г1яярличи дурхьуси,

Дях1 дирцибти вац1урби

Жармаван рурх1ехъуси.

Ишгъуна савлилизир

Гьанк1ли усес вирусив

Г1ебшнила уюнтачи

Х1яйранх1ейубси левсив?

Руржули сар шумери,

Дергълизир калунтиван

Дячи сар г1ярг1я-ч1ули.

Саби гъагултар гьава,

Дек1ти пикрумаубван

Кьябшбизурли саб ванза.

Иш Дунъяличи г1ебшни,

Ухънадеш гьанарахъу

Инсантазира чуни.

Г1ела г1ебшнила ванза,

Х1янчили вамсахъурси

Марзла хъубзара кьяйда.

Ч1янк1лира или гьанна.

Гьигьбати, саби х1едра

Гъапулбиэс замана.

Х1еб разидарес нуша,

Лех1ли сар лерил жанра

Х1ебуахъес гьак1 х1ела.

Умуттира, х1ертира,

Г1ямру даимдируси

Х1у сабрину нушала.

Маркала к1унт1ри сар духурибиван.

Бухъна г1ебшнила дец1 чузибх1еливан

Илди геркадулхъан шишимтазирван.

Цадех1ти лямц1дулхъан арцла урц1ливан.

Зярх1ти кьялубала хъяб бурцутиван,

Царх1илти к1айдирх1ур, закир къургъиван.

Цадех1ти к1ундиц1ур зурх1ябла рангван.

Г1ебшнила анц1кьили дуг1аибсиван

Дила разидешра белгъан к1унт1риван.

Дуц1ли сар гьалакли дях1ила пусли.

Дяг1ли к1ап1ри делт1и, ц1умдухъахъунти

Рях1ятдирахъули ч1янк1ти галгуби.

Арцантала т1амри дишахъун хапли.

Някьишбарибсиван устаси някъли

Ванзала михъири бакиб ц1уб арцли.

Уктемли к1айдирх1ур цацали пусли.

Манзилла вакилти, г1ямрула т1яг1ям

Касес гьалаклирав ну карц1рирули?

Дигахъис х1ябилра сяг1ят х1ечилси.

Наб гьанбикунала варачанничил

Мурталра мурили гьунибиуси.

Дихид дурх1ях1елла пикруми, х1язти;

Гьалакти жагьдешла гьарх1ебизуни,
Гъамси жяг1яйчила пикруми, къайгъни.
Дихид талих1ли ну алкунти бурх1ни,

Г1ур тикрарх1ейрути гьунибаъниби.

Устали дурубван рузескайуси

Дигахъисгу, гьуни, х1ела набзи жи.

Рак1илра г1урра х1ечи,

Бухънабаибси шинкьан,

Дурх1ях1елла х1язтала

Разидеш хьурабиран.
Ришт1али рашух1ели,

Бургира х1улк1усиван

Гьанна … зимбукъун урк1и

Вяхъибси чеибсиван.

Дуг1ли к1ухбик1ар х1ерк1ра.

Къада миц1ирбируси

Агара декьла т1емра.

Хъалч агарли т1ашлири.

Авараагар чякнас

Пукьа бетаурлири.

Х1ечи мешуси вара?

Г1яг1нидеш агарх1ели,

Хъумурту вара илра?

Ахъдуцибти хъумала

Чедиулра къел-х1ерзи,

Х1янбиван дяхъурбала.

Къуллукъбарибси ванза,

Сен гьанна х1у пайтсири,

Бак1или х1яна занзба?

Батахъурси ах1енрив?

Бура, х1ечи х1яжатдеш

Сен гьанна камбиубси?

Х1у «лайбак1илри» вара?

Эркин капарайтани

Нуша делкъахъирара?

Дуг1кайулрара ванза?

Халакабаибх1ели,

Цабех1та бег1ти кьяйда …