O nastavnom programu za osmi razred osnovnog obrazovanja I vaspitanja

Od broja prijavljenih učenika zavisiće i organizacija samog časa. Na primer, kada se učenici podele u grupe i svako dobije svoj instrument, pristupa se prvo obradi ritma za svaki instrument postupno. Dok jedna grupa tiho vežba, nastavnik pokazuje drugima njihove deonice. Prilikom sviranja na metalofonu, u toku vežbanja, skrenuti pažnju učenicima da svoje štapiće okrenu naopako i tiho prosviravaju svoju deonicu kako na bi smetali drugima.

U radu ne treba realizovati nove sadržaje ukoliko se uoči problem i isti ne otkloni, bilo da je melodijski, bilo ritmički.

Nesigurnosti i probleme u radu prevazilaziti metodom ponavljanja, sistematičnosti i doslednosti, odnosno upornim ponavljanjem svi učenici savladavaju tehniku i nauče sviranje svoje deonice.

Jedan od mogućih problema može biti pevanje uz sviranje. U takvim situacijama dobro je praviti kombinacije u kojima će se pored slabih izvođača naći neko spretniji u izvođenju koji će im biti siguran oslonac i u pevanju i u sviranju.

Kada je kompozicija tehnički obrađena, pristupa se njenom doterivanju za korektno, tačno, lepo i izražajno izvođenje u odgovarajućem tempu i dinamici. Ako se kompozicija i peva, sviranje treba utišati kada nastupa hor.

Dobro je da svi učenici znaju da sviraju na svim instrumentima Orfovog instrumentarija, pa je zato potrebno da se menjaju učenici ili grupe učenika menjaju izabrane instrumente.

Posle naučene kompozicije trebalo bi je snimiti, a zatim je analizirati i raditi na doradi i usavršavanju.

Najlepše melodije koje su učenici naučili za vreme časova izbornog predmeta mogu se snimiti i povremeno emitovati pre ili posle redovnog časa muzičke kulture. Time se vrši predstavljanje učeničkog rada, a i ostali učenici upoznaju rad izbornog predmeta i dodatno podstiču svoja interesovanja za muzičku umetnost. Ovakvim radom učenici će kroz muziciranje upoznati veći broj muzičkih dela.

U toku školske godine potrebno je izvesti najmanje osam kompozicija.

Za realizaciju potrebno je da sadržaji izbornog predmeta Hor i orkestar obuhvate odgovarajuće priručnike, kao i dela u originalnom obliku prilagođena sastavima učenika konkretne škole, dostupne izvođačkim mogućnostima učenika.

Učenici koji izučavaju izborni predmet predstavljaju svoje stvaralaštvo i svoja dostignuća na takmičenjima i drugim priredbama.

KOMPOZICIJE ZA PEVANJE

Državna himna

Himna Svetom Savi

Školska himna

Božuri

Presvjataja, prečistaja

Nebo je tako vedro

ARANŽMANI KOMPOZICIJA ZA SVIRANJE

Državna himna

Himna Svetom Savi

Školska himna

Valcer iz baleta "Začarana lepotica" - P. I. Čajkovski

Dunavski valovi - J. Štraus

Tema iz simfonije "Udarac timpana" - J. Hajdn

Veseli pataljuk - S. Nikolić

ARANŽMANI KOMPOZICIJA ZA PEVANJE I SVIRANJE

Državna himna

Himna Svetom Savi

Školska himna

Singing all together - T. Gummesson

Marijo, deli bela kumrijo - narodna

Maria me ta kitrina - V. Dimitrion

INFORMATIKA I RAČUNARSTVO

 

Naziv predmeta:	INFORMATIKA I RAČUNARSTVO
Godišnji fond časova:	36 časova
Razred:	osmi
Ciljevi predmeta na nivou drugog ciklusa osnovnog obrazovanja:	• Osposobljavanje učenika za učenje, život i rad u društvu koje se, razvojem digitalnih tehnologija, brzo menja • Razvijanje informatičkih znanja, veština i stavova neophodnih za samostalnu, odgovornu i primerenu upotrebu računara u rešavanju svakodnevnih zadataka u procesu učenja, rada i komunikacije • Osposobljavanje učenika da odaberu i upotrebe odgovarajuću tehnologiju shodno zadatku, oblasti u kojoj je primenjuju ili problemu koji rešavaju • Razvijanje kreativnosti i osposobljavanje za kreativno izražavanje primenom računarske, informacione i komunikacione tehnologije • Osposobljavanje učenika da prepoznaju problem, reše i po potrebi raščlane problem na delove i rešenje predstave u vidu teksta, algoritamskog dijagrama ili programa • Osposobljavanje učenika da planiraju strategiju rešavanja problema (pretpostave rešenja, planiraju redosled aktivnosti, izaberu izvor informacija, sredstava/opremu koju će koristiti, sa kim će sarađivati, koga će se konsultovati) • Osposobljavanje učenika za odgovornu primenu preporuka zaštite zdravlja, bezbednosti, lične i privatnosti drugih u svakodnevnom radu u digitalnom okruženju

 

TEMA	CILJ	ISHODI Po završetku teme učenik će biti u stanju da:	OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA	NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA
RAČUNARSTVO	Osposobljavanje da samostalno razvije ideju za rešenje problema, da je predstavi (tekstualno, dijagramom ili programom) i obrazloži - Razvijanje tehnika učenja kroz rešavanje problema i savladavanje tehnika programiranja - Osposobljavanje da samostalno ili konsultujući druge osobe (vršnjake, nastavnike, roditelje) preispituje način rešavanja problema kako bi postigao tačnost i preciznost rešenja.	- korišćenjem odgovarajućeg programskog jezika i pratećeg alata, rešavaju tipove problema poznate iz gradiva drugih predmeta u kojima se u postupku rešavanja prvo izražava formula u opštim brojevima a zatim zamenjuju konkretne vrednosti, pri čemu se zadatak formuliše tako da ga programom treba rešiti u opštem slučaju, u slučaju koji pretpostavlja veći broj ulaznih promenjivih odnosno razlikovanje više mogućih scenarija i slično; - korišćenjem odgovarajućih alata i uz izražavanje postupka obrade u programskog kodu, planiraju i implementiraju obradu zadatog skupa podataka, kao i tabelarnu i grafičku prezentaciju obrađenih podataka	- upoznavanje sa izabranim alatom (u okviru cele teme je potrebno opredeliti se za jedan alat i odgovarajući programski jezik koji se u praksi primenjuju u naučnim odnosno statističkim izračunavanjima) - podsećanje i upoznavanje sa teorijskom osnovom koja se koristi iz drugih predmeta - obrada primera i zadataka, od kojih se neki mogu vezivati za oba ishoda, kao što je obrada rezultata eksperimenata	Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja. Oblici nastave Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave: • teorijske osnove u kratkim crtama, kroz uputstva za realizaciju zadataka, objašnjenja osnovnih pojmova, koncepata, strategija u cilju razvijanja postupnosti, prepoznavanja i ustanovljavanja ličnih strategija učenja kod učenika • praktičan rad u grupama ili individualno, individualizacija je neophodna kod konkretnog zadatka za proveru ostvarenosti ishoda Podela odeljenja na grupe Nastava se realizuje u grupama (okvirno 15 učenika u grupi). Godišnji fond časova je 36. Mesto realizacije nastave Časovi se realizuju u kabinetu za informatiku- digitalnoj učionici
IKT	- Osposobljavanje učenika da bira i primeni najprikladniju tehnologiju zavisno od zadatka, oblasti u kojoj primenjuje ili problemu koji rešava - Razvijanje kritičkog mišljenja, kreativnosti i osposobljavanje za različite primene računarske, informacione i komunikacione tehnologije - Osposobljavanje učenika da koristi različite izvore informacija i ima kritički odnos prema njima, da barata informacijama, da odvaja bitno od nebitnog, da procenjuje ispravnost izvora i upotrebi ih na efikasan način - Osposobljavanje za rad u paru ili timu, kako da sa drugima istražuje, otkriva i povezuje nova znanja; koristi mogućnosti vanškolskog učenja; neguje i razvija lična interesovanja, i pregovara u timu o njenoj realizaciji; učestvuje u aktivnostima sa drugima u okviru svoje timske uloge. - Osposobljavanje za tumačenje i razlikovanje podataka i informacija kroz tabelarno, grafičko, tekstualno prikazivanje, pronalaženje primene, povezivanje sa prethodnim znanjem iz drugih predmeta - Razvijanje interesovanja za sticanje potrebnih znanja i razvoj veština koje bi upotrebio za dalje obrazovanje i profesionalnu orijentaciju	- realizuje kreativne projekte koji uključuju izbor, korišćenje i kombinovanje više aplikacija (poželjno na nizu uređaja) da bi dosegli izazovne ciljeve uključujući prikupljanje i analizu podataka i zadovoljavanje potreba poznatih korisnika - kreira, ponovo koristi, revidira i pronalazi novu namenu digitalnim produktima namenjenim poznatoj publici - dizajnira, razvija, objavljuje i predstavlja radove pomoću nformaciono-komunikacione tehnologije primenjujući saradničke aktivnosti	- učestvuje, u timu, u identifikovanju nekog problema iz svakodnevnog života, stvaranju programa za njegovo rešavanje, dokumentovanju rada i njegovom predstavljanju	Preporuke za realizaciju nastave Projektni zadatak iz oblasti programiranja ili primene IKT-a: - Složenost zadataka treba da prati razvojne karakteristike uzrasta i predznanja sa kojim dolaze u osmi razred. - Za primere probleme birati probleme u kojima se simuliraju situacije iz predmeta koje izučavaju u školi ili realnih situacija iz života. - Insistirati na preciznosti u analizi, proveri ispravnosti i naglasiti značaj ispravljanja grešaka prilikom izrade zadatka. Ocenjivanje Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz: - praćenje i ocena ostvarenosti ishoda u sticanju znanja (40%-50%) - praćenje i ocena razvoja veština pri izradi praktičnog rada učenika i aktivnost na času (30-40%) - projektni zadatak (20-30%) Ocenjivanje Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz: • praćenje ostvarenosti ishoda u sticanju znanja (40%-50%) • praćenje razvoja veština pri izradi praktičnog rada učenika i aktivnost na času (30-40%) • projektni zadatak (20-30%) Okvirni broj časova po temama • Informatika (75% časova) • IKT i Digitalna pismenost (25% časova)
DIGITALNA PISMENOST	- Razvijanje stavova odgovorne komunikacije i saradnje u digitalnom okruženju - Osposobljavanje za odgovornu primenu preporuka zaštite zdravlja, bezbednosti, lične i privatnosti drugih u svakodnevnom radu u digitalnom okruženju	- koristi različite vrste tehnologije na siguran, etički, odgovoran i bezbedan način, vodeći računa o onlajn identitetu i privatnosti; - prepoznaje neprimereni sadržaj i/ili neželjene kontakte i štiti se od njih - aktivno učestvuje u sprečavanju elektronskog nasilja i neprimerene upotrebe IKT-a	- postupci i dobra pravila za predstavljanje na mreži - autorska prava i simboli koji predstavljaju licencu - zaštita zdravlja

 

MATERNJI JEZIK SA ELEMENTIMA NACIONALNE KULTURE

(2 časa nedeljno, 68 časova godišnje)

- ovladaju normama standardnog maternjeg jezika, što podrazumeva gramatičku, leksičku, ortografsku i ortoepsku normu,

- razviju jezičke sposobnosti u govornoj i pisanoj upotrebi standardnog jezika i razviju i obogate leksički fond novim pojmovima,

- upoznaju nacionalnu kulturu svog naroda,

- razvijaju pozitivno vrednovanja svog maternjeg jezika i nacionalne kulture,

- razviju svest o značaju upotrebe svog jezika,

- steknu zainteresovanost prema nacionalnoj književnosti i neguju literarne sposobnosti,

- razviju ljubav prema čitanju nacionalne književnosti, kao i književnosti drugih naroda i nacionalnih manjina sa ovog prostora.

- upoznavanje učenika sa jezikom, gramatikom i normama maternjeg jezika kroz učenje o raznim pojavama upoređujući ga sa jezikom, odnosno gramatikom, srpskog jezika;

- osposobljavanje učenika za slušanje, govor, čitanje i pisanje na svom maternjem jeziku;

- osposobljavanje učenika za govornu i pisanu komunikaciju, za izražajno čitanje, čitanje po ulogama i dramatizaciju književnih tekstova;

- upoznavanje, bogaćenje i razvijanje rečnika;

- usvajanje osnovnih ortografskih i ortoepskih normi jezika;

- upoznavanje i usvajanje fonološkog, morfološkog i sintaksičkog sistema jezika;

- proučavanje književnih dela nacionalne književnosti i književnosti naroda iz svog okruženja;

- razvijanje svesti o vlastitim korenima i identitetu, kulturi, običajima i tradiciji;

- upoznavanje, poštovanje i razvijanje vlastitoga nacionalnog i kulturnog identiteta;

- razvijanje osećanja za poštovanje osnovnih ljudskih vrednosti;

- razvijanje odgovornog ponašanja prema sebi i drugima, osposobljavanje učenika za procenu ljudskih vrednosti;

- razvijanje odgovornosti prema radu, obavezama, razvijanje samostalnosti u radu;

- razvijanje spremnosti za pomoć svojim drugovima, za saradnju i zajedništvo, razvijajući i negujući toleranciju među njima;

- osposobljavanje učenika za istraživački i stvaralački način učenja.

BOŠNJAČKI JEZIK

BOSANSKI JEZIK

Zadaci nastave bosanskog jezika su:

- razvijanje ljubavi prema svom maternjem jeziku i razvijanje potrebe da se on njeguje, čuva i unaprjeđuje;

- ovladavanje bosanskim standardnim jezikom u usmenom i pismenom izražavanju;

- postupno i sistematično usvajanje znanja iz gramatike i pravopisa;

- upoznavanje i njegovanje kulturne baštine Bošnjaka;

- upoznavanje bogate riznice narodnog stvaralaštva Bošnjaka (krajišnice, balade, sevdalinke…);

- sticanje znanja iz historije Bošnjaka;

- uočavanje međusobnih kulturnih uticaja u zajednici i širem okruženju;

- njegovanje osjećaja za različite vrijednosti u sopstvenoj i u drugim kulturama;

- isticanje važnosti interkulturalnog dijaloga i poštivanje različitosti.

- obnavljanje, sistematizovanje i djelimično proširivanje znanja iz književnosti i jezika obrađenih u prethodnim razredima;

- upoznavanje historijskog razvoja bosanskog jezika i razvoja pisma kojim se služio i služi bosanski jezik (arebica, bosančica, ćirilica i latinica);

- formiranje kriterijuma za samostalan izbor, analizu i procjenu književnih umjetničkih djela primjerenih njihovom uzrastu;

- sistematizacija gradiva iz svih programskih oblasti ovog nastavnog predmeta.

SADRŽAJI PROGRAMA

1. JEZIK

- historijski razvoj bosanskog jezika;

- leksikologija - leksema, rječnici - leksikoni, leksika moga kraja;

- stvaranje riječi i poetska leksika;

- ponavljanje gradiva iz oblasti jezika obrađenog u prethodnim razredima.

Gramatika

- naglasak (akcenat): naglašene i nenaglašene riječi; vrste naglaska po tonu i trajanju; priroda i funkcija naglasaka; pravila raspodjele naglasaka;

- obnavljanje i proširivanje znanja iz fonetike - glasovne promjene: jednačenje suglasnika po zvučnosti i jednačenje po mjestu tvorbe, ispadanje suglasnika, nepostojano a, I i II palatalizacija / sisilarizacija, jotovanje, prelazak l u o, refleksi glasa jat;

- tvorba riječi: korijen, tvorbena osnova i tvorbeni afiks; načini tvorbe - izvođenje i slaganje;

- sintaksa: višestrukosložena rečenica, red riječi u rečenici…

- alternacija JE/IJE;

- pregled usvojenog gradiva.

Pravopis

- razlike u srpskoj i bosanskoj pravopisnoj standardizaciji;

- pregled i utvrđivanje prethodno obrađenog gradiva iz pravopisa.

2. KNJIŽEVNOST

• Vrste poezije;

• Poezija: kompozicija, tema, ideja, motiv;

• Stilske figure: antiteza, paradoks, hiperbola, gradacija…

• Prozne vrste: putopis, memoari, humoreska, novela, vrste romana…

• Drama

• Život i običaji Bošnjaka;

• Sandžak kroz historiju;

• Događaji i ličnosti o kojima treba znati.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA

U procesu nastave predmeta Bosanski jezik sa elementima nacionalne kulture treba uvažiti osnovnu pedagošku pretpostavku da je učenik u centru obrazovno radne kreacije, pa stoga nastavnik mora upoznati i uvažavati intelektualno-mentalne i psihološke sposobnosti učenika, kako bi pronašao didaktičku formulu koja će garantovati da će učenici moći savladati nove sadržaje.

Tokom nastavnog procesa treba na zanimljiv način prezentirati pažljivo odabrane jezičko-literarne vrijednosti koje će učenici bez teškoća usvojiti i koje će im biti potrebne za dalje školovanje, bogaćenje opšte kulture i znanja o životu.

Sem opštih metoda u savremenoj nastavi jezika i književnosti treba primijeniti:

- metodu čitanja i rada na tekstu (tekst metoda)

- metodu razgovora - dijalošku metodu

- metodu izlaganja i objašnjavanja (monološku metodu)

- komparativnu metodu - pažljivo pripremljenim tekstovima, tematski povezanim, učenike treba navikavati da uočavaju sličnosti: ambijentalne, situacione, karakterne (kod književnih likova) i sl.

- metodu praktičnog rada - naučno-istraživačka metoda iz oblasti jezika, iz oblasti dijalektologije, uočavanje prozodijskih osobina lokalnog govora, sakupljanje raznih oblika usmene književnosti, rad na sredstvima medijske tehnologije (davanjem uloga i zaduženja kao: spiker, reporter, urednik, lektor, koreograf, glumac...).

Treba takođe primijeniti različite oblike rada kao što su: rad sa pojedincima - diferencirani rad, rad u parovima, rad u grupama, rad sa cijelim odjeljenjem - te učenje kroz različite vrste igara, kao što su kvizovi na temu poznavanja nacionalne historije, tradicije i običaja Bošnjaka, recitali, imitacije, skečevi i slično, kako bi se nenametljivim ponavljanjem i uvježbavanjem došlo do ciljanih rezultata.

S obzirom da djeca imaju 4 časa nedjeljno srpskog jezika, uz 2 časa izbornog bosanskog, u procesu nastave treba iskoristiti prednost istog porijekla i sličnosti jezika, kako bi se potpunije mogli obraditi svi predviđeni sadržaji oba predmeta.

U osmom razredu već je moguće sintetizovati određene cjeline, pogotovu iz oblasti književnosti, pa treba predložene sadržaje kad je god to moguće i obrađivati na taj način. Naprimjer, Maka Dizdara i Ejuba Štitkovca, ili, Hamzu Humu i Faiza Softića, Zaima Azemovića i Redžepa Nurovića (tema iseljavanja u tursku) treba obrađivati jedne za drugim, ili uporedo, uz primjenu komparativne metode.