O nastavnom programu za osmi razred osnovnog obrazovanja I vaspitanja

(1 čas nedeljno, 34 časa godišnje)

Cilj verske nastave jeste da se njome posvedoče sadržaj vere i duhovno iskustvo tradicionalnih crkava i religijskih zajednica koje žive i deluju na našem životnom prostoru, da se učenicima pruži celovit religijski pogled na svet i život i da im se omogući slobodno usvajanje duhovnih i životnih vrednosti crkve ili zajednice kojoj istorijski pripadaju, odnosno čuvanje i negovanje sopstvenog verskog i kulturnog identiteta. Učenici treba da upoznaju veru i duhovne vrednosti sopstvene, istorijski date crkve ili verske zajednice u otvorenom i tolerantnom dijalogu, uz uvažavanje drugih religijskih iskustava i filozofskih pogleda, kao i naučnih saznanja i svih pozitivnih iskustava i dostignuća čovečanstva.

Zadaci verske nastave su da kod učenika:

- razvija otvorenost i odnos prema Bogu, drugačijem i savršenom u odnosu na nas, kao i otvorenost i odnos prema drugim ličnostima, prema ljudima kao bližnjima, a time se budi i razvija svest o zajednici sa Bogom i sa ljudima i posredno se suzbija ekstremni individualizam i egocentrizam;

- razvija sposobnost za postavljanje pitanja o celini i konačnom smislu postojanja čoveka i sveta, o ljudskoj slobodi, o životu u zajednici, o fenomenu smrti, o odnosu sa prirodom koja nas okružuje, kao i o sopstvenoj odgovornosti za druge, za svet kao tvorevinu božju i za sebe;

- razvija težnju ka odgovornom oblikovanju zajedničkog života sa drugim ljudima iz sopstvenog naroda i sopstvene crkve ili verske zajednice, kao i sa ljudima, narodima, verskim zajednicama i kulturama drugačijim od sopstvene, ka iznalaženju ravnoteže između zajednice i vlastite ličnosti i ka ostvarivanju susreta sa svetom, sa prirodom, i pre i posle svega, sa Bogom;

- izgradi sposobnost za dublje razumevanje i vrednovanje kulture i civilizacije u kojoj žive, istorije čovečanstva i ljudskog stvaralaštva u nauci i drugim oblastima;

- izgradi svest i uverenje da svet i život imaju večni smisao, kao i sposobnost za razumevanje i preispitivanje sopstvenog odnosa prema Bogu, ljudima i prirodi.

VERSKA NASTAVA - PRAVOSLAVNI KATIHIZIS

 

Naziv predmeta:	Verska nastava - pravoslavni katihizis
Godišnji fond časova:	34
Razred:	Osmi

 

TEMA (nastavne jedinice)	CILJ	ISHODI Po završetku teme učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA	NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA
I - UVOD 1. Upoznavanje sadržaja programa i načina rada	• Upoznavanje učenika sa sadržajem predmeta, planom i programom i načinom realizacije nastave Pravoslavnog katihizisa; • Ustanoviti kakva su znanja stekli i kakve stavove usvojili učenici u prethodnom razredu školovanja.	• moći da sagleda sadržaje kojima će se baviti nastava Pravoslavnog katihizisa u toku 8. razreda osnovne škole; • moći da uoči kakvo je njegovo predznanje iz gradiva Pravoslavnog katihizisa obrađenog u prethodnom razredu školovanja.	• Upoznavanje sa sadržajem programa i načinom rada	Katihizacija kao liturgijska delatnost- zajedničko je delo katihete (veroučitelja) i njegovih učenika. Katiheta (veroučitelj) bi trebalo stalno da ima naumu da katiheza ne postoji radi gomilanja informacija ("znanja o veri"), već kao nastojanje da se učenje i iskustvo Crkve lično usvoje i sprovedu u život kroz slobodno učešće u bogoslužbenom životu Crkve. Na početku svake nastavne teme učenike bi trebalo upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, sadržajima po temama, načinom ostvarivanja programa rada, kao i sa načinom vrednovanja njihovog rada. Vrste nastave Nastava se realizuje kroz sledeće oblike nastave: • teorijska nastava (32 časova) • praktična nastava (2časa) Mesto realizacije nastave • Teorijska nastava se realizuje u učionici; • Praktična nastava se realizuje u crkvi - učešćem u liturgijskom sabranju; Didaktičko metodička uputstva za realizaciju nastave • Uvodne časove trebalo bi osmisliti tako da doprinesu međusobnom upoznavanju učenika, upoznavanju učenika s ciljevima, ishodima, nastavnim sadržajima, ali i tako da nastavnik stekne početni uvid u to kakvim predznanjima i stavovima iz područja Pravoslavnog katihizisa, grupa raspolaže. • Realizacija programa trebalo bi da se odvija u skladu s principima savremene aktivne nastave, koja svojom dinamikom podstiče učenike na istraživački i problemski pristup sadržajima tema. U toku realizacije stavljati naglasak više na doživljajno i formativno, a manje na saznajno i informativno. • Kvalitet nastave se postiže kada se nastavni sadržaji realizuju u skladu sa savremenim pedagoškim zahtevima u pogledu upotrebe raznovrsnih metoda, oblika rada i nastavnih sredstava. • Imaući u vidu zahteve nastavnog programa i mogućnosti transponovanja nastavnog sadržaja u pedagoško didaktička rešenja, nastavnik bi trebalo da vodi računa i o psihološkim činiocima izvođenja nastave - uzrastu učenika, nivou psihofizičkog razvoja, interesovanjima, sklonostima, sposobnostima i motivaciji učenika. • U ostvarivanju savremene nastave nastave nastavnik je izvor znanja, kreator, organizator i koordinator učeničkih aktivnosti u nastavnom procesu. • Nastava je uspešno realizovana ako je učenik spreman da Crkvu shvati kao prostor za ostvarivanje svoje ličnosti kroz zajedničarenje sa bližnjima i Trojičnim Bogom koji postaje izvor i punoća njegovog života. Evaluacija nastave Evaluaciju nastave (procenjivanje uspešnosti realizacije nastave i ostvarenosti zadataka i ishoda nastave) nastavnik će ostvariti na dva načina: • procenjivanjem reakcije učenika ili prikupljanjem komentara učenika putem anketnih evaluacionih listića; • proverom znanja koje učenici usvajaju na času i ispitaivanjem stavova; Ocenjivanje Neposredno opisno ocenjivanje učenika može se vršiti kroz: • usmeno ispitivanje; • pismeno ispitivanje; • posmatranje ponašanja učenika; Okvirni broj časova po temama Uvod - 1 Čovek je ikona Božija - 6 Podvižničko-evharistijski etos - 7 Liturgija - 9 Carstvo Božije - 8 Evaluacija - 1+2
II - ČOVEK JE IKONA BOŽIJA 2. Čovek - ikona Božja i sveštenik tvari 3. Hrišćansko shvatanje ličnosti 4. Greh kao promašaj čovekovog naznačenja 5. Novozavetne zapovesti Božije 6. Sloboda i ljubav u hrišćanskom etosu	• Produbiti kod učenika znanje o čoveku kao ikoni Božijoj u svetu; • Razviti svest kod učenika o neophodnosti života u zajednici; • Razviti svest kod učenika da je greh zloupotreba slobode; • Omogućiti učenicima osnov za razumevanje hrišćanskog pojma slobode; • Podstaći učenike na uzajamnu ljubav i poštovanje; • Podstaći učenike na stalno preispitivanje svog života.	• moći da uvidi da je čovek ikona Božija jer je slobodna ličnost i da je služba čovekova da bude spona između Boga i sveta. • moći da uvidi da se čovek ostvaruje kao ličnost u slobodnoj zajednici ljubavi sa drugim. • biti podstaknut da učestvuje u liturgijskoj zajednici. • moći da sagleda greh kao promašaj ljudskog naznačenja; • moći da razlikuje slobodu od samovolje; • moći da uvidi da čovek može biti rob svojih loših osobina i navika; • biti podstaknut da uvidi vrednost bližnjega u sopstvenom životu; • moći da usvoji stav da jedino kroz ljubav čovek može prevazići konflikt; • moći da vrednuje svoje postupke na osnovu Hristovih zapovesti o ljubavi.	• Čovek - ikona Božja i sveštenik tvari • Hrišćansko shvatanje ličnosti • Greh kao promašaj čovekovog naznačenja • Dve velike zapovesti o ljubavi • Sloboda i ljubav u hrišćanskom etosu
III - PODVIŽNIČKO -EVHARISTIJSKI ETOS 7. Hrišćanski podvig 8. Podvizi Svetitelja 9. Post 10. Hrišćanske vrline 11. Evharistijski pogled na svet	• Omogućiti učenicima osnov za pravilno razumevanje hrišćanskog podviga; • Uputiti učenike na smisao podviga svetitelja; • Objasniti učenicima način, smisao i cilj posta; • Upoznati učenike sa Žitijima Svetih; • Razviti evharistijski etos kod učenika.	• moći da uvidi da je podvig način života u Crkvi; • moći da prepozna različite podvige kao puteve koji vode ka istom cilju; • moći da objasni kad i kako se posti; • moći da uvidi smisao i značaj posta; • biti podstaknut na post i molitvu kao način služenja Bogu; • biti podstaknut da razvija hrišćanske vrline; • biti podstaknut da se kritički odnosi prema svojim postupcima; • biti podstaknut da čita Žitija Svetih; • biti podstaknut da zasnuje svoj odnos prema Bogu na zahvalnosti.	• Hrišćanski podvig • Primeri podviga: sveti ljudi su imali različite podvige • Hrišćanski post (duhovni smisao, način posta, evharistijski, jednodnevni i višednevni post) • Osnovne hrišćanske vrline • Evharistijski pogled na svet
IV - LITURGIJA 12. Molitva - lična i saborna 13. Crkva je Telo Hristovo 14. Božanstvena Liturgija (opis toka liturgije) 15. Liturgijski prostor (delovi hrama) 16. Osvećenje vremena	• Ukazati učenicima na značaj lične i saborne molitve; • Objasniti učenicima važnost Liturgije tumačenjem značenja reči Evharistija i Liturgija (zahvalnost i zajedničko delo); • Ukazati učenicima da je liturgijsko sabranje izraz Crkve kao Tela Hristovog; • Ukazati učenicima na celinu liturgijskog događaja kao uzajamnog darivanja Boga i njegovog naroda • Upoznati učenike sa smislom i osnovnim elementima Liturgije; • Podstaći učenike na zajedničko učešće u bogosluženjima; • Objasniti učenicima dinamiku bogoslužbenog vremena.	• moći da uvidi da je molitva razgovor sa Bogom; • biti podstaknut da preispita i obogati svoj molitveni život; • moći da shvati ličnu molitvu kao pripremu za sabornu molitvu; • moći da objasni značenje reči Liturgija i Evharistija; • moći da odnos među članovima Crkve poredi sa povezanošću udova u ljudskom telu; • moći da prepozna neke od elemenata Liturgije; • moći da uvidi da Molitva Gospodnja ima liturgijsku osnovu; • moći da navede najvažnije delove hrama i prepozna njihovu bogoslužbenu namenu. • moći da imenuje neka bogosluženja i da zna da postoje pokretni i nepokretni praznici; • biti podstaknut da aktivnije učestvuje u bogosluženjima;	• Molitva - lična i saborna • Crkva je Telo Hristovo • Božanstvena liturgija - Proskomidija - Liturgija reči (jektenija, mali vhod, čitanja) - Evharistija (veliki vhod, anafora, Molitva Gospodnja, pričešće) • Liturgijski prostor (delovi hrama) • Povezivanje vremena sa liturgijskim doživljajem večnosti (dnevni, nedeljni i godišnji bogoslužbeni krug)
V - CARSTVO BOŽIJE 17. Carstvo Božije - cilj stvaranja 18. Život budućeg veka 19. Svedoci Carstva Božijeg 20. Oboženje - cilj hrišćanskog života 21. Znaci prisutva Carstva Božijeg u ovom svetu (čuda, mošti...) 22. Ikona - prozor u večnost	• Objasniti učenicima da je Carstvo Božije krajnji cilj istorije; • Ukazati učenicima na povezanost između vaskrsenja mrtvih i Carstva Božijeg; • Objasniti učenicima pojam oboženja ukazujući im na biblijski opis Preobraženja Gospodnjeg; • Razvijanje svesti učenika da je Liturgija ikona Carstva Božjeg; • Upoznati učenike sa svedočanstvima prisustva Božijeg u ovom svetu (čuda, mošti...); • Predočiti učenicima ulogu Crkve u svetu; • Pružiti učenicima osnovno znanje o ikonomiji Duha Svetoga; • Upoznati učenike sa ikonografijom kao izrazom eshatološkog stanja sveta i čoveka.	• moći da objasni da je Bog stvorio svet sa ciljem da postane Carstvo Božije; • moći da objasni da Carstvo Božije u punoći nastupa po drugom Hristovom dolasku i vaskrsenju mrtvih; • moći da objasni da je Bog stvorio čoveka kao saradnika na delu spasenja; • moći da prepozna da je Liturgija ikona Carstva Božijeg; • biti podstaknut da aktivnije učestvuje u Svetoj Liturgiji. • moći da prepriča događaj Preobraženja Gospodnjeg; • moći da poveže pojmove svetosti i oboženja sa dejstvom Svetoga Duha • moći da prepozna da je predukus Carstva Božijeg prisutan u moštima, čudotvornim ikonama, isceljenjima... • moći da prepozna razliku između pravoslavne ikonografije i svetovnog slikarstva; • moći da prepozna ikonu kao simvol Carstva Božijeg; • biti podstaknut da na pravilan način izražava poštovanje prema hrišćanskim svetinjama.	• Carstvo Božije - cilj stvaranja • Vaskrsenje mrtvih i život budućeg veka • Etos hrišćana kao svedočanstvo Carstva Božijeg • Oboženje - život u savršenoj zajednici s Bogom i drugima • Znaci prisutva Carstva Božijeg u ovom svetu (čuda, mošti...) • Ikona - prozor u večnost

KORELACIJA S DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA:
1. Srpski jezik i književnost
2. Istorija
3. Biologija
4. Likovna kultura
5. Muzička kultura
6. Građansko vaspitanje
7. Tehničko i informatičko obrazovanje

ISLAMSKA VJERONAUKA (ILMUDIN)

Cilj nastave islamski vjeronauk u osmom razredu jeste da učenike upozna sa osnovnim postulatima (temeljnim dužnostima) vjere islama, te da učenike upozna sa važnošću i sadržajem namaza (molitve) i njegovom ulogom u životu svakog pojedinca i zajednice u cjelini.

To znači da djeca na način primjeren njihovom uzrastu upoznaju vlastitu vjeru u njenoj duhovnoj, moralnoj, socijalnoj, misionarskoj i drugim dimenzijama.

Izlaganje vjerskog viđenja i postojanja sveta obavlja se u otvorenom i tolerantnom dijalogu sa ostalim naukama i teorijama.

Način pristupa je islamsko viđenje koje obuhvata sva pozitivna iskustva ljudi, bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost i vjersko obrazovanje.

Zadaci nastave islamske vjeronauke (ilmudin)

- poznavanje osnovnih principa vjere islama;

- poznavanje vrijednosti molitve;

- poznavanje sastavnih dijelova molitve;

- upoznavanje međusobnih prava i dužnosti pojedinca i zajednice;

- razvijanje svijesti o Bogu kao Stvoritelju i odnos prema ljudima kao najsavršenijim božjim stvorenjima;

- razvijanje sposobnosti (na način primjeren uzrastu učenika) za postavljanje pitanja o cjelini i najdubljem smislu postojanja čovjeka i svijeta, o ljudskoj slobodi, životu u zajednici, smrti, odnosu s prirodom koja nas okružuje, kao i za razmišljanje o tim pitanjima u svijetlu vjere islama;

- razvijanje sposobnosti za odgovorno oblikovanje zajedničkog života sa drugima, za nalaženje ravnoteže između vlastite ličnosti i zajednice, za ostvarivanje susreta sa svijetom (sa ljudima različitih kultura, religija, pogleda na svijet, s društvom, prirodom) i s Bogom, u izgrađivanje uvjerenja da je čovekov život na ovom svijetu samo priprema za vječnost, da su svi stvoreni da budu sudionici vječnog života, da se iz te perspektive, kod učenika razvija sposobnost razumijevanja, preispitivanja i vrijednovanja vlastitog odnosa prema drugom čovjeku kao božjem stvorenju i izgradi spremnost za pokajanje.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA

 

LEGENDA
	Tip časa
PRI	Pripremanje i uvođenje učenika u predmet ili temu
ONG	Obrada novog gradiva
PON	Ponavljanje nastavnih sadržaja
POV	povezivanje nastavnih sadržaja
PRO	Proveravanje i ocenjivanje znanja učenika
	Oblik rada
FRO	Frontalni rad
GRU	Grupni rad
TAN	Rad u parovima
IND	Individualni rad
	Nastavne metode
IZL	Usmeno izlaganje
RAZ	Razgovor
TEK	Rad sa tekstom
DEM	Demonstracija
	Nastavna sredstva
UDŽB	Upotreba udžbenika
LIT	Teološka literatura
NEP	Neposredna stvarnost
FIL	Filmovi i televizijske emisije

 

SADRŽAJI PROGRAMA

VJERSKA NASTAVA - KATOLIČKI VJERONAUK

 

Назив предмета:	Вјерска настава - Католички вјеронаук
Годишњи фонд часова:	34
Разред:	Осми